مهندسی بافت در سال‌های اخیر بسیار مورد توجه قرار داشته؛ اما تولید رگ‌های خونی همواره چالشی بزرگ در پیشرفت این شاخه علمی بوده است. اما به نظر می‌رسد با ورود چاپگرهای سه بعدی، این مانع نیز رفته رفته از جلوی پای محققان برداشته خواهد شد. برای آشنایی بیشتر در ادامه این مطلب ما را همراهی کنید.

مدتی است صحبت‌هایی پیرامون تولید رگ‌های خونی با استفاده از چاپگرهای سه‌بعدی به میان آمده است؛ اما این کار نیازمند مهارت و توانایی خاصی است؛چرا که تولید چنین بافتی علاوه بر پیچیده‌بودن، نیازمند طی‌کردن مراحلی است تا بافت تولیدی کارآمد‌بودن خود را نیز نشان دهد. هر چند یک تیم تحقیقاتی در بیمارستان "زنان و بریگهام" ممکن است به راه حلی برای این مشکل دست یافته باشند. آنها موفق شدند رگ‌های خونی را با استفاده از چاپگرهای سه‌بعدی و مدد‌گرفتن از یک تکنیک جدید تولید کنند؛ تکنیکی که امکان طراحی بافت‌های پیچیده را میسر نموده است.

اما نحوه کار به چه صورت است؟ در ابتدا با استفاده از رشته‌های آگارز* (Agarose) طرح کلی رگ مورد نظر را با کمک چاپگر سه‌بعدی ترسیم می‌کنند. سپس این رشته‌ها را با هیدروژل** می‌پوشانند، بدین صورت یک قالب مخصوص تولید شده است. به محض آنکه آگارز خود را گرفته و استحکام یافت، دانشمندان آن را با دقت کامل و بدون آسیب‌رساندن به هیچ بخش قالب هیدروژلی، خارج می‌کنند. بدین شکل شاهد ایجاد یک سری کانال در داخل ژل هستیم. کانال‌هایی که قادر به انتقال مایعات بوده و در بررسی آزمایشگاهی موفق شدند تا حدودی به خوبی رگ‌های خونی طبیعی انجام وظیفه ‌کنند.

البته این گام مهم به این معنا نیست که به همین زودی امکان دسترسی به رگ‌های خونی مهیا خواهد شد. از مکعب‌های زیستی که شما در این مطلب شاهد آن بودید تا رگ‌های خونی معمول بدن انسان، محققان هنوز راهی بس طولانی پیش‌ رو دارند تا در نهایت موفق شوند این ساختار مصنوعی را زیر پوست انسان جای دهند. باید منتظر بود و دید که آیا عملکرد نهایی این بافت در انتقال مایعات به خوبی رگ‌های طبیعی بدن انسان هست یا خیر؟

* آگارز: یک پلیمر پلی ساکاریدی (قندی) است.

** هیدروژل: هیدروژل‌ها دسته‌ای از مواد پلیمری با ساختار شبکه‌ای هستند که قابلیت تورم و جذب آب بالایی از خود نشان می‌دهند. از آنها در شاخه پزشکی استفاده‌های متعددی می‌شود که از آن جمله تولید عدسی، غشای زیستی، سیستم انتقال دارو و مهندسی بافت را می‌توان نام برد.