۱۳۳ سال پیش در چنین روزی الکساندر فلمینگ دانشمند و پزشک برجسته اسکاتلندی چشم به جهان گشود. شهرت این دانشمند بخاطر کشف پادزیست پنی سیلین است که جان میلیونها انسان را تا کنون نجات داده است و باعث بیخطر شدن بسیاری از بیماریها شده است.
۱۳۳ سال پیش در چنین روزی یعنی ۶ آگست ۱۸۸۱ الکساندر فلمینگ در شهر لاچفیلد اسکاتلند به دنیا آمد. پدر الکساندر کشاورز بود و زمانی که الکساندر تنها ۷ سال سن داشت چشم از جهان فروبست. الکساندر تحصیلاتش را در مدرسه لودون مور و دارول آغاز کرد و با تلاش بسیار زیاد توانست یک بورس دو ساله از آکادمی کیلمارنوک دریافت کند. سپس به لندن رفت و تحصیلاتش را در موسسه پلیتکنیک سلطنتی ادامه داد. با توجه به شرایط مالی الکساندر مجبور بود تا در کنار تحصیل به انجام کارهای مختلف بپردازد وی تا بیست سالگی در یک دفتر حمل ونقل به مدت چهار سال مشغول به کار بود تا بتواند بخشی از مخارج زندگی و تحصیل خود را فراهم کند. در ادامه تحصیل الکساندر فلمینگ موفق به دریافت دکترای خود از مدرسه پزشکی سنت مری لندن شد و بعد از آن شروع به تحقیق در خصوص واکسنها و سیستم ایمنی بدن کرد.
در خلال جنگ جهانی اول الکساندر فلمینگ به عنوان پزشک به جبههای جنگ اعزام شد و در بیمارستانهای صحرایی شروع به مداوای بیماران کرد. بدلیل این موضوع که واکسنها و سیستم ایمنی بدن موضوع مورد علاقه وی بود توجه ویژههای به داروها و روش های ضدعفونی مرسوم آن زمان در جنگ داشت و در کنار این موضوع در خلال جنگ تاثیر و اهمیت آن را در حفظ جان بیماران کاملا درک کرده بود. الکساندر فلمینگ مشاهده کرد که داروها و روشهای ضدعفونی که در آن زمان مرسوم است باعث از بین رفتن بافتها و سلولهای سالم نیز میشود و نمیتواند راه حل مناسبی برای بیماران باشد. لذا وی به فکر یافتن مادهای افتاد که بتواند بدون آسیب زدن به سلولهای سالم باکتری و میکروبها را از بین ببرد و بتواند از آنها در مقابل عفونتها محافظت کند.
بعد از جنگ جهانی اول الکساندر فلمینگ به بیمارستان سنت ماری که از آن فارغ التحصیل شده بود بازگشت و شروع به تحقیق بر روی ایده خود کرد. در آغاز توانست در سال 1922 مادهای را تحت عنوان لیسوزیم کشف نماید که در بدن انسان تولید میشود و در ترکیبات مخاط و اشک وجود دارد. ولی این ماده تنها میتوانست بعضی از میکروبها را از بین ببرد و در برابر بسیاری از عفونتها بیاثر بود. همین موضوع باعث شد تا اهمیت این کشف کاهش یابد و زیاد مرکز توجه قرار نگیرد. ولی الکساندر فلمینگ به تحقیقات خود ادامه داد تا سرانجام در سال 1928 موفق شد پادزیست پنی سیلین را کشف نماید. در خلال تحقیقات یکی از ظروف حاوی کشت باکتری استافیلوکوک بصورت تصادفی در معرض هوا قرار گرفت که در نتیجه آن برخی از قسمتهای آن از کپک پوشیده شد. وقتی الکساندر فلمینگ این پدیده را مشاهده کرد بجای دور انداختن ظرف کنجکاو گردید تا بررسی دقیقتری بر روی مناطق پوشیده از کپک انجام دهد. زمانی که فلمینگ مناطق پوشیده شده از کپک را بررسی کرد متوجه شد که باکتری مذکور به طور کامل از بین رفته است. سپس فلمینگ نشان داد که مادهای که کپک تولید میکند پادزهر بسیاری از انواع باکتریهای مضر برای انسان است و نام این پادزهر را در آن زمان پنیسیلیوم نوتانیوم نامید که بعدها به پنی سیلین معروف شد.
این ماده برای انسان مضر نبود ولی قادر بود تا طیف گستردهای از باکتریها و میکروبها را از بین ببرد. فلمینگ یافتههای خود را در سال 1929 منتشر کرد ولی کماکان توجه خاصی به آن نشد با این وجود فلمینگ میدانست این یافته تا چه میزان میتواند برای زندگی بشر حیاتی باشد؛ لذا به تحقیقات خود ادامه داد. مشکلی که فلینگ در خصوص این یافته داشت این بود که وی قادر نبود تا پنی سیلین را تصفیه و پالایش کند تا بتواند از آن به عنوان دارو استفاده نماید؛ مشکلی که باعث شد این کشف بزرگ به مدت 10 سال بی استفاده باقی بماند تا این که در اواخر دهه 1930 هوارد والتر فلوری و ارنست بوریس چاپن به صورت اتفاقی مقاله 1929 دکتر فلمینگ را مطالعه کردند و بعد از چند سال تحقیق موفق به تصفیه کپک برای استخراج پادزهر نجات بخش یعنی پنی سیلین شدند. آنها این دارو را در سال 1941 بر روی چند داوطلب آزمایش کردند و متوجه تاثیر شگفت انگیز آن بر روی بیماران شدند. در آغاز این دارو بصورت انحصاری در اختیار مصدومان جنگی انگلیسی و آمریکایی قرار داشت ولی با پایان جنگ در سال 1944 این دارو بصورت گستردهای مورد استفاده در سراسر جهان قرار گرفت. کشف پنی سیلین به عنوان اولین پادزیست انگیزه دانشمندان را برای کشف سایر پادزیست ها افزایش داد ولی کماکان پنی سیلین پر مصرف ترین پادزیست شناخته شده توسط بشر به حساب می آید و جان بسیاری را نجاد داده است.
دکتر فلمینگ بخاطر این کشف بزرگ در سال 1945 مفتخر به دریافت جایزه نوبل پزشکی گردید. او سرانجام در 11 مارچ سال 1955 و در 73 سالگی چشم از جهان فروبست.
ادامه مطلب http://www.zoomit.ir/articles/etc/13058-15-mordad-alexander-fleming