نسل قبلی کارت گرافیک‌های AMD با لیتوگرافی ۲۸ نانومتری شرکت تایوانی TSMC تولید می‌شد؛ نسل جدید از نظر سخت‌افزاری شباهات بسیار زیادی به نسل قبلی دارند به طوری‌که بسیاری از تکرار تولید یک کارت گرافیک قدیمی با نام و برخی امکانات جدید، انتقاد می‌کنند.

سری HD 7000 کارت گرافیک‌های موفق و پرفروشی بودند که در برابر محصولات کمپانی رقیب یعنی انویدیا قد علم کردند. انویدیا سری ۶۰۰ را تدریجاً کنار گذاشت و با رونمایی از محصولات جدید خود یعنی خانواده‌ی ۷۰۰ با نام رمز کپلر رقابت را فشرده کرد و سعی کرد سهم بیشتری از بازار مصرف کننده را به دست آورد؛ اما AMD هم بی کار نبود و برنامه‌هایی برای عرضه‌ی محصولات بعدی خود را بررسی می‌کرد.

چند ماه پیش تصور می‌شد که نسل بعدی کارت گرافیک‌های AMD خانواده‌ی HD 8000 باشند، مدتی بعد شایعات تغییر کرد چرا که HD 8970M که یکی از محصولات سری HD 7000 است و همان معماری و ساختار را دارد، در برخی لپ‌تاپ‌ها مورد استفاده قرار گرفت. از این رو گمانه‌زنی‌ها به رونمایی از سری HD 9000 به عنوان نسل بعدی کارت گرافیک‌های این سازنده اشاره می‌کرد. مشخصات منتشر شده گاهاً بسیار هیجان‌انگیز و دور از ذهن بودند. به عنوان مثال تعداد پردازنده‌های جریان یا Strem Processor در پرچم‌دار HD 7000 یعنی مدل HD 7970 GHz Edition تنها 2048 عدد بود و برخی وب‌سایت‌ها به نقل از منابع آگاه از رونمایی HD 9970 با 4096 پردازنده‌ی جریان خبر می‌دادند.

مشخصات پرچم‌دار نسل جدید

به هر حال پس از تمام حرف‌ها و حدیث‌ها چندی پیش خانواده‌ی جدید محصولات AMD با نام سری Radeon 200 یا Hawaii رونمایی شدند. R9 290X پرچم‌دار سری جدید است که دارای ۲۸۱۶ پردازنده‌ی جریان می‌باشد. سرعت کلاک هسته نهایتاً به یک گیگاهرتز می‌رسد. توان پردازش خام ۵.۶ ترافلاپس است، حافظه‌ی ۴ گیگابایتی با باس ۵۱۲ بیت نیز روی آن وجود دارد.

برادر کوچک‌تر R9 290 است که ۲۵۶۰ پردازنده‌ی جریان دارد، سرعت کلاک آن به ۹۴۷ مگاهرتز رسیده و توان پردازش خامی برابر با ۴.۹ ترافلاپس در اختیار کاربر قرار می‌دهد. حافظه و سایر مشخصات مثل R9 290X است.

روش نام‌گذاری جدید AMD

از سال ۲۰۰۷ یعنی همزمان با عرضه‌ی HD 2900XT، روش نام‌گذاری محصولات AMD تغییر زیادی نکرده است. سری 3000، 4000، 5000 و 6000 و 7000 به ترتیب وارد بازار شده‌اند. حالا بعد از گذشت حدود شش سال روش نام‌گذاری کمی تغییر کرده است. دو عبارت R9 و R7 بخش اول نام‌ها را تشکیل می‌دهند.

شاید AMD قصد همسان کردن نام پردازنده‌های گرافیکی و اصلی خود را دارد. در حال حاضر پردازنده‌های اصلیAMD که دارای گرافیک مجتمع هستند و به عبارت دیگر واحد پردازش سریع یا APU می‌باشند، با پیشوند A10، A8 و غیره نام‌گذاری می‌شوند. احتمالاً R9 با برتری‌هایی که نسبت به R7 دارد، یک سری جداگانه و قوی‌تر محسوب شده است. لازم به ذکر است که انویدیا هم با استفاده از دو پیشوند GTX و GT کلاس کارت گرافیک‌های رده متوسط و رده اول خود را مشخص می‌کند.

پسوند X هم به مدل‌هایی با عملکرد بالاتر اشاره دارد. به عنوان مثال R9 280X نسخه‌ی پیشرفته‌تر R9 280 خواهد بود.

تاکنون مدل‌های R7 260X ،R7 250 و R7 240 از سری R7 و دو مدل R9 280X و R9 270X از سری R9 رونمایی شده‌اند. هنوز مشخصات دقیق R9 290X قطعی نشده ولیکن محصولی گران‌قیمت است که برای رقابت با تایتان انویدیا به بازار می‌آید. برخی بنچ‌مارک‌های لو رفته حاکی از برتری نسبی آن در برابر قوی‌ترین کارت گرافیک تک‌هسته‌ای انویدیا هستند.

مشخصات مدل‌های رونمایی شده

به جدول زیر نگاهی بیاندازید مشخصات ۴ مدل برتر این خانواده را بررسی کنید:

معماری Graphic Core Next که در سری HD 7000 خودنمایی می‌کرد، در نسل جدید هم با اندک تغییراتی حضور دارد. حتی نام رمز Tahiti که در مورد HD 7970GHz Edition به کار رفته باز هم در مورد R9 280X کاربرد دارد. HD 7870 با اضافه شدن PowerTune Boost یا قابلیت بهبود کارایی با افزایش توان مصرفی به R9 270X تبدیل شده و در نهایت HD 7790 با اضافه شدن بوست به R7 260X تبدیل گشته است.

مدل‌های R9 280X و R9 270X از همان GCN 1.0 استفاده می‌کنند اما R7 260X معماری کمی متفاوت دارد که تا مشخص شدن نام آن توسط سازنده، از عنوان GCN 1.1 برای اشاره به معماری آن استفاده می‌شود.

جدول زیر خلاصه‌ای از مدل‌های قدیمی و مدل‌های جدیدی که جایگزین آن‌ها می‌شوند را نشان می‌دهد.

چه تغییراتی در محصولات جدید دیده می‌شود؟

تا اینجای کار به نظر می‌رسد که محصولات جدید AMD مشابه محصولات قدیمی با اندک تغییراتی هستند ولیکن به جز فرم‌وِر و قابلیت‌ها، موارد مهم دیگری هم تغییر کرده است.

در خانواده‌ی جدید خروجی DVI و یا HDMI برای سه نمایشگر جداگانه وجود دارد. تکنولوژی پردازش صوتی TrueAudio در R9 290X و نیز R7 260X وجود دارد که قبلاً در مدل معادل آن یعنی HD 7790 غیرفعال بود.

بزرگ‌ترین تغییری که در بررسی محصولات جدید به سرعت متوجه آن می‌شویم، کاهش شدید قیمت است. سایر تولیدکنندگان کارت گرافیک که تراشه‌ی اصلی را از AMD تهیه می‌کنند نیز محصولات ارزان‌قیمتی روانه‌ی بازار خواهند کرد. قیمت محصولات قدیمی نیز طبق معمول کاهش می‌یابد.

فرآیند تولید، مثل گذشته است ولیکن مساحت تراشه‌ی به کار رفته در پرچم‌دار خانواده‌ی جدید برابر با ۴۲۵ میلی‌متر مربع است که نسبت به مساحت ۳۶۵ میلی‌متر مربعی HD 7970GHz Edition افزایش چشمگیری دارد. علاوه بر بزرگ‌تر شدن تراشه، معماری GCN نیز مثل هر معماری دیگری قابل بهینه‌تر شدن است. کاهش هزینه‌هایی تولید طی یک فرآیند قدیمی نیز علت دیگری برای کاهش قیمت محصولات است.

با نگاهی به جدول زیر متوجه می‌شویم که HD 7970 که دو سال پیش ۵۴۹ دلار قیمت داشت، حالا با مدلی سریع‌تر و ارزان‌تر یعنی R9 280X به قیمت ۲۹۹ دلار جایگزین می‌شود.

در مورد توان مصرفی با توجه به مشابهت تراشه‌های جدید با مدل‌های قدیمی‌تر، نمی‌توان انتظار زیادی داشت چرا که تنها تغییر لیتوگرافی و معماری به کاهش جدی توان مصرفی منجر می‌شود. علاوه بر این توان مصرفی به علت افزایش سرعت کلاک می‌بایست کمی افزایش یابد که با بهینه‌سازی‌های جدید شاید چنین اتفاقی نیافتد.

در ایران با توجه به ارزان بودن بازی‌ها و به عبارت دیگر وجود نسخه‌های کرک شده، خرید مدل‌های سری HD 7000 توجیه اقتصادی ندارد و به صرفه نیست.

در مجموع به نظر می‌رسد که در برنامه‌ی سال ۲۰۱۴ شرکت AMD، باز هم با کارت گرافیک‌های HD 7000 روبرو هستیم و تغییرات به جز قیمت قابل توجه نیست. عمر محصولات موفقی مثل 9800 GT انویدیا و HD 5770 کمپانی AMD نهایتاً دو سال بود و حالا با توجه به مشخصات فنی برخی مدل‌های سری ۲۰۰ می‌توان گفت که AMD این رکورد را شکسته است و قصد استفاده از لیتوگرافی، معماری و در مجموع تمام کارت گرافیک HD 7970 را تا ۳ سال دارد.

تکلیف HD 7000 ها چه می‌شود؟

همان‌طور که گفته شد، HD 7000 هنوز هم در بازار موجود است و به تدریج موجودی آن تمام می‌شود. لذا شرکای AMD با کاهش قیمت سعی می‌کنند نسل قبل را سریعاً به فروش برسانند. برای ایرانی‌ها خرید یک مدل قدیمی به صرفه نیست ولیکن در کشورهای دیگر با توجه به هزینه‌ی بالای بازی‌ها، نمی‌توان از بسته‌ی رایگان بازی‌ها که به همراه کارت گرافیک‌های HD 7000 فروخته می‌شود، چشم پوشید. در مورد HD 7900 ،HD 7800 و HD 7770 یا HD 7790 تعداد بازی‌ها به ترتیب ۳، ۲ و یک عنوان است. لذا اگر محصولات قدیمی کاهش قیمت زیادی داشته باشند و به قیمت محصولات جدید برسند، باز هم خریدشان به صرفه‌تر است.

در ایران با توجه به ارزان بودن بازی‌ها و به عبارت دیگر وجود نسخه‌های کرک شده، خرید مدل‌های سری HD 7000 توجیه اقتصادی ندارد و به صرفه نیست.

امکانات جدید R200

کارت‌های گرافیک‌ جدید AMD امکانات جدیدی هم دارند. شاید سخت‌افزار تغییر نکرده باشد ولیکن فرم‌ور تغییر کرده و امکانات تصویری جالبی ارایه شده است. هنوز هم خبری از پشتیبانی HDMI 2.0 نیست اما استفاده‌ی همزمان از چند نمایشگر با استفاده از تکنولوژی Eyefinity Surround بهتر شده است. قبلاً در کارت گرافیک‌های سری 7000، استفاده‌ی همزمان و مستقل از ۲ نمایشگر توسط ارتباط TMDS دوتایی امکان‌پذیر بود.

TMDS مخفف Transition-minimized differential signaling به معنی ارسال تفاضلی و کم‌حجم سیگنال است و برای انتقال سریع داده به صورت سریال به کار می‌رود. نمایشگرهایی که واسط HDMI یا DVI دارند، در این گروه قرار می‌گیرند.

در واسط DisplayPort برخلاف روش TMDS تنها یک سرعت کلاک وجود دارد و لذا با تغییر دادن تعداد بسته‌های ارسالی، پهنای باند نهایی تغییر می‌کند. در روش TMDS سرعت کلاک واسط است که برای هماهنگی با نمایشگر تغییر کرده و پهنای باند تغییر می‌کند.

بنابراین اگر بخواهیم چند نمایشگر با واسط دیسپلی‌پورت را به یک کارت گرافیک وصل کنیم، تنها یک تولیدکننده‌ی کلاک لازم است و مشکلی وجود ندارد؛ اما اگر بخواهیم چند نمایشگر که واسط HDMI دارند را به یک کارت گرافیک وصل کنیم، برای هر نمایشگر یک تولیدکننده‌ی کلاک اختصاصی لازم است. AMD تنها ۲ تولیدکننده‌ی کلاک برای واسط‌های TMDS پیش‌بینی کرده و لذا استفاده از تنها ۲ مانیتور TMDS امکان‌پذیر است.

روش استفاده از خروجی‌های کارت گرافیک‌های Radeon 7000

در سری جدید ۲۰۰ اوضاع تغییری نکرده و همان سیلیکون قبلی استفاده شده اما AMD روش‌های جدیدی برای برطرف کردن پاره‌ای از مشکلات به کار گرفته است. در حقیقت با تغییراتی در برد کارت گرافیک و البته فرم‌ور آن، اتصال چند نمایشگر با واسط TMDS به یک تولیدکننده‌ی کلاک امکان‌پذیر شده و لذا حالا می‌توان ۳ نمایشگر مختلف را با کابل HDMI و در نظر گرفتن برخی محدودیت‌ها به یک کارت گرافیک متصل کرد.

در سری ۲۰۰ علی‌رغم امکان اتصال سه نمایشگر از نوع TMDS هنوز این مشکل وجود دارد که هر ۳ نمایشگر نمی‌توانند مستقل باشند. در واقع تغییر ایجاد شده با این هدف بوده که بتوان با استفاده از چند نمایشگر ارزان HDMI و یا DVI از تکنولوژی آیفینیتی استفاده کرده و تصویری گسترده با رزولوشن بالا را در چند نمایشگر مشاهده کرد.

اما منظور از محدودیت چیست؟ در سری ۲۰۰ علی‌رغم امکان اتصال سه نمایشگر از نوع TMDS هنوز این مشکل وجود دارد که هر ۳ نمایشگر نمی‌توانند مستقل باشند. در واقع تغییر ایجاد شده با این هدف بوده که بتوان با استفاده از چند نمایشگر ارزان HDMI و یا DVI از تکنولوژی آیفینیتی استفاده کرده و تصویری گسترده با رزولوشن بالا را در چند نمایشگر مشاهده کرد.

بنابراین برای استفاده از کلاک مشترک و راه‌اندازی ۳ نمایشگر توسط یک کارت گرافیک به ۳ نمایشگر با زمان‌بندی یکسان نیاز داریم و به عبارت دیگر هر ۳ نمایشگر باید کاملاً یکسان باشند. علاوه بر این برای فعال کردن و غیرفعال کردن یکی از نمایشگرها می‌بایست هنگام بوت شدن سیستم اقدام کرد و لذا وقتی در ویندوز هستید، انجام تنظیمات و استفاده از یک نمایشگر جدید امکان‌پذیر نیست. مزیت سری جدید استفاده از ۳ نمایشگر جهت راه‌اندازی آیفیتی است لذا انتظار چیزی بیش از این را نداشته باشید.

استفاده از ۳ نمایشگر به شرطی امکان‌پذیر است که هر سه کاملاً یکسان باشند.

تمام محدودیت‌هایی که از آن سخن گفتیم در مورد نمایشگرهایی با واسط HDMI یا DVI مصداق دارد. اگر از واسط دیسپلی‌پورت به صورت مستقیم استفاده کنید و یا با به کار‌گیری تبدیل دیسپلی‌پورت به HDMI یا به اصطلاح آداپتور DP-to-DVI/HDMI، دو نمایشگر را به یک دیسپلی‌پورت متصل کنید، ۲ نمایشگر به صورت کاملاً مستقل فعالیت خواهند کرد؛ درست مثل نسل قبلی کارت گرافیک‌های ای‌ام‌دی.

پشتیبانی از نمایشگرهایی با رزولوشن 4K یا Ultra HD

هنوز کنترلر زمان‌بندی برای نمایشگرهای اولترا اچ‌دی ۶۰ هرتز، تولید نشده و لذا نمایشگرهای 4K امروزی به شکل معمول فعالیت نمی‌کنند. از این‌رو فعلاً استفاده از یک نمایشگر 4K به شکل معمول یعنی یکپارچه ممکن نیست. راهکاری که فعلاً VESA یا انجمن استانداردهای ویدیو الکترونیکی پیشنهاد داده، استفاده از حالت کاشی مانند است. در واقع یک نمایشگر به چند قسمت کوچک‌تر تقسیم شده و هر قسمت یک تصویر جدا را نمایش می‌دهد.

طبق نسخه‌ی ۱.۳ استاندارد Display ID برای اتصال یک نمایشگر رزولوشن بالا، نمایشگر بسته‌ای از اطلاعات مربوط به وجود کاشی‌ها، رزولوشن و نوع هر کاشی و موقعیت نسبی کاشی‌ها را از طریق واسط دیسپلی‌پورت ۱.۲ به کارت گرافیک ارسال می‌کند. از طرفی کارت گرافیک با ارسال چند جریان ویدیویی از یک کابل، اطلاعات مربوط به تمام کاشی‌ها را به صورت همزمان به نمایشگر تحویل می‌دهد. این ارسال همزمان به کمک تکنولوژی MST امکان‌پذیر است. در نهایت نمایش تصاویر رزولوشن بالا در یک نمایشگر امکان‌پذیر می‌شود.

AMD قول پشتیبانی عادی از نمایشگرهای 4K با فرکانس ۶۰ هرتز را داده است، بنابراین به محض عرضه شدن کنترلر زمان‌بندی لازم، مشکل به کلی حل می‌شود و نیازی به استفاده از حالت کاشی‌کاری وجود نخواهد داشت. متأسفانه این قابلیت تنها در مورد مدل R9 290 که بر اساس یک سیلیکون جدید ساخته شده، مصداق دارد، اما هنوز این کارت گرافیک عرضه نشده و باید بیشتر صبر کنیم.

پشتیبانی بهتر از صدای جداگانه‌ی هر نمایشگر

AMD همزمان با رونمایی از سری 7000، قابلیتی به نام DDMA را معرفی کرد. Discrete Digital Multipoint Audio یا صدای دیجیتال جداگانه و چند نقطه‌ای برای پخش چند جریان صدا از طریق چند نمایشگر کاربرد دارد. از کاربردهای جالب آن می‌توان به کنفرانس‌های ویدیویی اشاره کرد که صدای اشخاص مختلف از نمایشگر مرتبط به هر شخص پخش می‌شود.

مشکلی که در گذشته وجود داشت، پشتیبانی نرم‌افزاری بود. در واقع نرم‌افزار می‌بایست چند جریان صدای جداگانه را در آن واحد به چند نمایشگر مختلف ارسال می‌کرد.

ای‌ام‌دی با تغییراتی در درایور کارت گرافیک‌های جدید خود مشکل را برطرف کرده و کاربرد DDMA را گسترش داده بدین صورت که درایور قادر به ایجاد یک جریان صوتی ۶ کاناله و سپس جداسازی آن برای ارسال به نمایشگرهای مختلف است. AMD بعدها از این قابلیت در کنار تکنولوژی جدید پردازش صوتی TrueAudio استفاده خواهد کرد گرچه هیچ‌کس یک نمایشگر را پشت سر خود قرار نمی‌دهد تا از صدای آن استفاده کند.

چرا تکنولوژی صوتی TrueAudio معرفی شده است؟

پس از ویندوز ویستا شتاب‌دهی سخت‌افزاری پردازش صدا تقریباً از بین رفت و همه‌ی کارها به صورت نرم‌افزاری درآمد. در حقیقت پس از ویستا پردازش صدای سه‌بعدی به جای آنکه بر دوش کارت صدا باشد، به صورت نرم‌افزاری درآمده و با توجه به کیفیت مطلوب آن، تدریجاً پردازش سخت‌افزاری کنار گذاشته شد.

در حال حاضر با سخت‌افزارهای امروزی به راحتی می‌توان صدای سه‌بعدی را به کمک موتور بازی‌ها انجام داد ولیکن سازندگان بازی از اشغال زمان با ارزش پردازنده‌ی اصلی برای پردازش صدا واهمه دارند و از آن برای انجام پردازش‌های مهم‌تر استفاده می‌کنند.

در حال حاضر با سخت‌افزارهای امروزی به راحتی می‌توان صدای سه‌بعدی را به کمک موتور بازی‌ها انجام داد ولیکن سازندگان بازی از اشغال زمان با ارزش پردازنده‌ی اصلی برای پردازش صدا واهمه دارند و از آن برای انجام پردازش‌های مهم‌تر استفاده می‌کنند.

مشکل مهم‌تر در مورد کنسول‌های بازی است که سخت‌افزار ضعیف‌تری دارند و نمی‌توان از منابع با ارزش سیستم جهت پردازش و ایجاد صدایی باکیفیت‌تر استفاده کرد. نتیجه‌ی کار این شده که کیفیت صدای کنسول‌های بازی امروزی اساساً در حد کنسول‌های ۸ سال پیش است و در بهترین حالت تنها بخشی از یک هسته‌ی پردازنده‌ی اصلی به آن اختصاص می‌یابد.

بنابراین ای‌ام‌دی به فکر استفاده از یک تکنولوژی ویژه برای پردازش صدا افتاد و TrueAudio را معرفی کرده است. البته تروآودیو یک محصول آماده به نام HiFi EP از Tensilica بوده و ای‌ام‌دی بسترهای لازم برای استفاده از آن در قالب پردازنده‌های گرافیکی خود را آماده کرده است.

توان پردازنده‌ی اصلی چطور برای انجام فرآیندهای مختلف تقسیم می‌شود؟

به تصویر زیر توجه کنید، تنها ۱۰ درصد از توان پردازنده‌ی اصلی به پردازش صدا اختصاص می‌یابد. حدود ۲۵ درصد آن برای پردازش برنامه‌ی اصلی بازی صرف شده و برای پردازش گرافیک، محاسبات، فیزیک و هوش مصنوعی نیز حدود ۶۵ درصد آن صرف می‌شود.

ای‌ام‌دی برای پردازش آنی صدا از پردازنده‌های سیگنال دیجیتال یا DSPهای مجتمع استفاده کرده است. بنابراین سازنده‌ی بازی با سپردن پردازش صدا به سخت‌افزار جدید ای‌ام‌دی، بار پردازشی پردازنده‌ی اصلی را کم کرده و از توان بالای تروآودیو بهره‌مند می‌شود.

کدام مدل‌ها و چرا چنین قابلیتی دارند؟

تکنولوژی TrueAudio تنها در کارت گرافیک‌های R9 290، R9 290X و R7 260X پشتیبانی می‌شود و به نوعی یک شتاب‌دهی سخت‌افزار برای پردازش صدا است. در حقیقت ۷ ماه قبل کارت گرافیک HD 7790 معرفی شده و از نظر سخت‌افزاری چنین قابلیتی داشت ولیکن تنها در ۳ مدل مذکور چنین قابلیتی فعال شده است. در ضمن به نظر می‌رسد که GCN 1.1 هیچ ارتباطی به برخورداری از تکنولوژی تروآودیو ندارد.

هدف ای‌ام‌دی علاوه بر افزایش کیفیت پردازش صدا، پیشی گرفتن از رقبای بزرگ خود در عرصه‌ی بازی و پردازش صدا است.

ای‌ام‌دی باز هم برای متفاوت کردن خود از اینتل و انویدیا به معرفی این تکنولوژی پرداخته تا طرفداران بازی را بیش از پیش به سمت خود بکشاند. ای‌ام‌دی در ایکس‌باکس وان نیز از DSP خاصی استفاده کرده بود که البته با تروآودیو متفاوت است و لذا در ایجاد سخت‌افزار پردازش صوتی از دو رقیب بزرگ خود سبقت گرفته است.

بنابراین هدف ای‌ام‌دی علاوه بر افزایش کیفیت پردازش صدا، پیشی گرفتن از رقبای بزرگ خود در عرصه‌ی بازی و پردازش صدا است.

TrueAudio دقیقاً چه کاری انجام می‌دهد؟

پردازنده‌های سیگنال‌های دیجیتال Tensilica بسته به کاربرد قابل برنامه‌ریزی هستند. در واقع نه کاملاً قابل برنامه‌ریزی هستند و نه برای انجام یک کار خاص از قبل برنامه‌ریزی شده‌اند. پردازش جلوه‌های ویژه‌ی سفارشی با توان مصرفی پایین و در سطح کوچکی از تراشه به کمک این پردازنده‌ی خاص امکان‌پذیر می‌شود.

زبان برنامه‌نویسی سخت‌افزار C است ولیکن AMD برای استفاده از این تکنولوژی یک واسط برنامه‌نویسی (یا API) خاص در نظر گرفته است.

هر یک از پردازنده‌های تروآودیو دارای کش ۳۲ کیلوبایتی I و D هستند. ۸ کیلوبایت حافظه‌ی رم موقتی نیز در کنار آن قرار دارد. واحد‌های پردازنده‌ی سیگنال‌های دیجیتال دارای ۳۸۴ کیلوبایت حافظه‌ی مشترک دیگر بوده است و از طرفی به حافظه‌ی VRAM مشترک نیز دسترسی دارند. لذا تروآودیو قادر است از نهایتاً ۶۴ مگابایت حافظه‌ی کارت گرافیک نیز استفاده کند.

تعداد واحدهای DSP که در هر کارت گرافیک وجود دارد، دقیقاً مشخص نشده ولی احتمالاً بین ۱ تا ۱۰ و مضربی از ۲ مثل ۴ یا ۸ است که البته ۴ پردازنده‌ی سیگنال دیجیتال محتمل‌ترین حالت است. از طرفی قدرت پردازش گرافیکی دو کارت گرافیک R9 290X و R7 260X بسیار متفاوت است ولیکن هر دو تعداد برابری DSP دارند و درنتیجه در بخش صدا عملکردی یکسان خواهند داشت.

همان‌طور که گفته شد تروآودیو یک پردازنده‌ی سیگنال‌های دیجیتال یا DSP است و کاری به پخش صدا ندارد. لذا ارسال سیگنال پردازش شده‌ی صدا به کارت صدا، پورت USB، کدک صوتی مجتمع و حتی واسط ویدیویی دیسپلی‌پورت و HDMI با تأخیر همراه است. بنابراین ای‌دم‌دی بخشی از مشکل افزایش کیفیت صدا را حل کرده است و لذا برخی از منتقدین بر این باورند که تهیه کردن هدفون، اسپیکر و یا هدست باکیفیت‌تر در افزایش کیفیت صدا موثرتر است.

موتور بازی با یک نرم‌افزار میانی که افکت‌ها و الگوریتم‌ها را در بر می‌گیرد، در ارتباط است. نرم‌افزار میانی فرآیند پردازش را به سخت‌افزار می‌سپارد و نتیجه را به موتور بازی یا نرم‌افزار مربوطه تحویل می‌دهد. پس از آن وظیفه‌ی پخش صدا به کارت گرافیک، درایور USB و درایور درگاه HDMI یا دیسپلی‌پورت سپرده خواهد شد.

روش کار در دیاگرام زیر نمایش داده شده، موتور بازی با یک نرم‌افزار میانی که افکت‌ها و الگوریتم‌ها را در بر می‌گیرد، در ارتباط است. نرم‌افزار میانی فرآیند پردازش را به سخت‌افزار می‌سپارد و نتیجه را به موتور بازی یا نرم‌افزار مربوطه تحویل می‌دهد. پس از آن وظیفه‌ی پخش صدا به کارت گرافیک، درایور USB و درایور درگاه HDMI یا دیسپلی‌پورت سپرده خواهد شد.

ای‌ام‌دی برای تروآودیو و گسترش آن به این نتیجه رسیده که یک نرم‌افزار میانی یا Middleware مناسب آماده کند تا سازندگان مختلف بازی با استفاده از آن به شکل ساده‌تری به تروآودیو دسترسی داشته باشند. به این منظور از سازنده‌ی Wwise یعنی Audiokinetic کمک گرفته شده و یک سازنده‌ی دیگر به نام GenAudio نیز به آماده‌سازی پلاگین‌های لازم برای Wwise، FMOD و دیگر نرم‌افزارها پرداخته است.

اولین بازی‌هایی که از تروآودیو بهره می‌برند و کیفیت صدا پردازی آنها

برای نمایش کارایی یک تکنولوژی جدید، همیشه عناوینی چند عرضه می‌شود. در مورد تروآودیو نیز ای‌ام‌دی با دو استودیوی Eidos و Xaviant همکاری کرده تا دو بازی جدید Thief و Lichdom را برای استفاده از این تکنولوژی نوظهور آماده کند.

سخت‌افزار پردازش صوتی ای‌ام‌دی پیش از عرضه‌ی بازی‌هایی که از آن بهره‌ی لازم را ببرند معرفی شده و قطعاً امید به پیشرفت آن زیاد است. در حال حاضر سخت‌افزار معرفی شده قادر به پیاده‌سازی الگوریتم‌های بهتری جهت ایجاد صدای سه‌بعدی فضایی است و لذا هدفون‌ها، اسپیکرهای ۲.۱ کاناله و ۵.۱ کاناله همگی صدای با‌کیفیت‌تری را پخش می‌کنند.

در بیشتر بازی‌های امروزی، صدا به صورت دو بعدی در محیط حرکت کرده و یا پخش می‌شود، بنابراین پردازش صدا به صورت سه‌بعدی کاربرد زیادی خواهد داشت و نتیجه امیدوارکننده خواهد بود. انعکاس صدا و سایر تکنیک‌های پیشرفته‌ی پردازش صدا نیز قابل استفاده است.

در بررسی اجمالی که یکی از منتقدین در بازی Lichdim انجام داده و نتیجه‌ی استفاده از تروآودیو را بررسی کرده، به نظر می‌رسد که کیفیت صدای محیطی بهتر از هر بازی دیگری است. کیفیت به حدی بالاست که به عقیده منتقدان در حد و اندازه‌ی تکنولوژی CMSS3D که کمپانی نام‌آشنای کریتیو برای ایجاد صدای محیطی معرفی کرده، ظاهر می‌شود. تغییر صدا با افزایش ارتفاع کاراکتر در بازی، محسوس‌تر از تمام مواردی بوده که منتقد پیش از این تجربه کرده است و لذا می‌توان به آینده‌ی تروآودیو امیدوار بود.

بررسی عملکرد کارت گرافیک‌های جدید در بازی‌ها و بنچ‌مارک‌ها

قبل از هر چیز بهتر است رقبای محصولات جدید را بر اساس قیمت مشخص کنیم:

با توجه به قیمت، رقیب اصلی R9 280X که به تازگی رونمایی و روانه‌ی بازار شده، کارت گرافیک GTX 770 انویدیا است که توسط سازندگان مختلف تولید می‌شود.

از بررسی کارت گرافیک غیر مرجعی که توسط دو کمپانی ایسوس و XFX تولید شده، صرف‌نظر می‌کنیم و سراغ بنچ‌مارک‌ها می‌رویم.

اولین بازی Metro: Last Light است. یک بازی بسیار سنگین که برای به زانو درآوردن قوی‌ترین کارت گرافیک‌ها مناسب است.

R9 280X با هزینه‌ی ۳۰۰ دلاری خود به HD 7970GHz Edition و GTX 770 که ۴۰۰ دلار قیمت دارند، بسیار نزدیک شده است.

در Bioshock: Infinite محصولات انویدیا کمی بهتر عمل می‌کنند:

ولیکن سرعت اجرا بازی یکنواخت‌تر است. این موضوع با بررسی سرعت اجرای سنگین‌ترین فریم‌ها مشخص می‌شود. برای آشنایی با FCAT و فلسفه‌ی معرفی آن به مقاله‌ی انویدیا با معرفی FCAT فصل تازه‌ای را در بررسی تخصصی عملکرد کارت‌های گرافیک‌ آغاز کرد در زومیت سری بزنید.

در بازی معروف کرایسیس ۳، عملکرد R9 280X نسبت به GTX 770 کمی ضعیف‌تر است ولیکن در یکنواختی سرعت اجرا اوضاع نسل جدید کارت گرافیک‌های ای‌ام‌دی بسیار خوب است:

بنچ‌مارک نرم‌افزارهای مهندسی و گرافیکی

در مورد این نوع بنچ‌مارک‌ها، وضعیت کارت گرافیک‌های مختلف بسیار متغیر است. ممکن است در برخی از نرم‌افزارها یک مدل بسیار خوب عمل کرده و در سایر نرم‌افزارها به رده‌ی متوسط جدول نزول کند. لذا به دو مورد اکتفا می‌کنیم. دو محصول از کمپانی Autodesk به نام AutoCAD و Inventor ، در ضمن اتودسک سازنده‌ی مایا، تری‌دی‌مکس و برخی نرم‌افزارهای معروف دیگر است:

توان مصرفی و صدای فن

مدل‌هایی که ایسوس و XFX معرفی کرده‌اند، سیستم خنک‌کاری سفارشی و خاصی دارد. برد مدار چاپی، رگولاتورها و سایر قطعات به کار رفته نیز متفاوت است. از این رو توان مصرفی، سروصدای فن و دمای کارت گرافیک حین اجرای یک بازی سنگین متفاوت خواهد بود.

توان مصرفی در حالت بی‌کار و پردازش سنگین به صورت زیر است:

و دمای کارت گرافیک در حالتی که شدیداً مشغول کار است به حداکثر دمای ممکن می‌رسد:

در این حالت صدای فن نیز در نمودار زیر مشخص شده است:

در مجموع توان مصرفی R9 280X کمی بیشتر از GTX 770 است ولیکن سیستم خنک‌کاری خوبی که ایسوس و XFX برای آن تدارک دیده‌اند، موجب کارکرد کم‌صدا و خنک آن شده است.

اورکلاک کردن R9 280X و تأثیر آن

کارت گرافیک R9 280X نیز مثل تمام رقبای خود اورکلاک می‌شود. در مورد دو مدلی که XFX و ایسوس تولید کرده‌اند، با افزایش ولتاژ می‌توان به بیشینه سرعت کلاک ۱۰۳۰ و ۱۱۱۰ مگاهرتز رسید.

در این حالت عملکرد کارت گرافیک‌ها کمی افزایش می‌یابد که در نمودار زیر قابل بررسی است:

جمع‌بندی و نتیجه‌گیری

پس از دو سال ای‌ام‌دی بالاخره نسل جدید کارت گرافیک‌های خود را معرفی کرده است. بزرگ‌ترین تغییر، قیمت مدل‌های مختلفی است که اساساً همان تراشه‌های قبلی با تغییراتی در فرم‌ور و امکانات جانبی هستند. تکنولوژی پردازش صوتی TrueAudio و نیز واسط نرم‌افزارنویسی جدیدی به نام Mantle در کنار پشتیبانی بهتر از چند نمایشگر را می‌توان امیدوارکننده قلمداد کرد. به خصوص که ای‌ام‌دی در حال حاضر تولیدکننده‌ی تراشه‌ی به کار رفته در هر ۳ کنسول نسل جدید است و لذا هماهنگی بهتری بین بازی‌های پی‌سی و کنسول وجود خواهد داشت.

بخش ناامیدکننده، طراحی قدیمی محصولات است، آن هم در حالیکه انویدیا در جهت رونمایی محصولات جدیدتر، تلاش زیادی می‌کند.

انویدیا امکانات خاص و برتری‌های خود را دارد ولیکن آنچه برای دارندگان پی‌سی اولویت دارد، عملکرد نسبت به هزینه است که در این مورد قیمت محصولات جدید ای‌ام‌دی بسیار پایین‌تر از محصولات قبلی و نیز محصولات انویدیاست.

در پایان توصیه می‌کنیم که اگر قصد تهیه‌ی کارت گرافیک دارید، تا وارد شدن محصولات نسل جدید ای‌ام‌دی به بازار ایران صبر کنید و با پرداخت هزینه‌ی کمتر، عملکرد بالاتری را تجربه کنید.

نظر شما در مورد محصولات جدید از نظر سخت‌افزار و پشتیبانی‌های نرم‌افزاری چیست؟ انویدیا انتخاب شماست یا ای‌ام‌دی را ترجیح می‌دهید؟ چه قابلیت‌هایی برای شما مهم‌تر است؟