اکثر کامپیوترهای امروزی به همراه یک سیستم عامل عرضه می‌شوند. اما می‌توان از چند سیستم عامل گوناگون بر روی یک دستگاه استفاده کرد. عملیات نصب دو سیستم عامل در کنار هم و انتخاب یکی از آن‌ها در زمان بوت شدن سیستم، به «بوت دوگانه»۰ شهرت دارد.

علی‌رغم اینکه دوکمپانی گوگل و مایکروسافت نتوانستند بر سر موضوع ارائه‌‌ی دستگاه‌هایی با قابلیت بوت دوگانه‌ی اندروید و ویندوز به تفاهم برسند، اما می‌توان ویندوز 8.1 را در کنار ویندوز 7 نصب کرد یا از هر دو سیستم عامل ویندوز و لینوکس در یک دستگاه بهره برد؛ همچنین می‌توانید سیستم عامل ویندوز یا لینوکس را در کنار Mac OS X اپل نصب کنید.

بوت دوگانه چگونه کار می‌کند؟

عموماً یک سیستم عامل بر روی یکی از درایورهای داخلی کامپیوترها نصب می‌شود. زمانی که کامپیوتر خود را روشن می‌کنید و سیستم شما بوت می‌شود، BIOS شروع به لود کردن سیستم عاملی می‌کند که بر روی دیسک سخت نصب شده است.

هیچ محدودیتی در سیستم‌های عامل نصب شده وجود ندارد، حتی شما مجبور نیستید فقط یک سیستم عامل بر روی کامپیوتر خود داشته باشید. می‌توانید یک دیسک سخت دیگر را به سیستم خود اضافه کرده و سیستم‌های عامل متعددی را بر روی آن نصب کنید و در تنظیمات BIOS تعیین کنید که سیستم عامل نصب شده بر روی کدام یک از دیسک‌های سخت ابتدا لود شوند. همچنین می‌توانید نسخه‌های لایو سیستم‌های عامل گوناگون مانند لینوکس یا ویندوز را بر روی یک حافظه‌ی فلش یا هارد اکسترنال یا CD ریخته و بدون نیاز به نصب آن‌ها مشغول کار با سیستم عامل مورد نظر خود شوید.

بسیاری از کاربران خانگی از سیستم‌های مجهز به یک دیسک سخت استفاده می‌کنند. می‌توانید با استفاده از یک دیسک سخت نیز چندین سیستم عامل را در اختیار داشته باشید و با آن‌ها کار کنید. اینکار به راحتی با استفاده از پارتیشن بندی دیسک صورت می‌گیرد. می‌توانید یک دیسک سخت را به تعدادی درایو تقسیم نمایید و هر سیستم عامل را بر روی یکی از این درایوها نصب کنید. همچنین می‌توانید فضای موجود بر روی یک درایو را به دو یا چند قسمت تقسیم (Split) نموده و دو یا چند سیستم عامل را بر روی یک درایو نصب کنید. البته این کار چندان توصیه نمی‌شود.

پس از آن‌که یکی از توزیع‌های سیستم‌عامل لینوکس مانند اوبونتو را بر روی کامپیوتر خود نصب می‌کنید، به طور پیش‌فرض بوت لودر لینوکس با نام Grub boo loader بر روی کامپیوتر نصب می‌شود. چنانچه قبل از نصب لینوکس، یک نسخه از سیستم عامل ویندوز را بر روی کامپیوتر خود نصب کرده باشید، گراب به طور خودکار نام سیستم عامل ویندوز و نسخه‌ی آن‌را برای انتخاب کردن نمایش می‌دهد و می‌توانید یکی از دو سیستم عامل ویندوز یا لینوکس را برای آغاز به کار انتخاب کنید.

ویندوز نیز بوت لودر مخصوص خود را دارد، که در صورت نصب چند نسخه‌ی مختلف از این سیستم عامل به شما اجازه می‌دهد یکی از آن نسخه‌ها را برای اجرا شدن انتخاب نمایید.

اهمیت بوت دوگانه و استفاده از دو یا چند سیستم‌عامل در یک دستگاه چیست؟

سیستم‌های عامل گوناگون، کاربردها و ویژگی‌های خاص خود را دارند. در اختیار داشتن بیش از یک سیستم‌عامل این اجازه را به شما می‌دهد تا در مواقع ضروری، به آسانی وارد سیستم عامل مورد نظر خود شده و کار خود را به نحو احسن به انجام برسانید. همچنین تجربه‌ی کار کردن با سیستم‌های عامل گوناگون سطح کاربری و دانش شما را نیز افزایش خواهد داد.

به عنوان مثال می‌توانید دو سیستم عامل لینوکس و ویندوز را در کنار یکدیگر نصب نموده و از لینوکس به منظور ارتقاء و توسعه‌ی کارهای خود و از ویندوز نیز به منظور اجرای نرم‌افزارهای مختص این سیستم عامل و نیز انجام بازی‌های سرگرم‌کننده ساخته شده برای PC استفاده کنید. چنانچه در حال حاضر از ویندوز 7 استفاده می‌کنید، می‌توانید جدیدترین نسخه از این سیستم عامل یعنی ویندوز 8.1 را در کنار ویندوز 7 نصب کرده و از امکانات آن استفاده کنید و در زمان بوت شدن یکی از این دو سیستم عامل را برای شروع انتخاب نمایید و خیالتان از این موضوع راحت باشد که هر وقت که تمایل داشته باشید می‌توانید از ویندوز 7 نیز استفاده کنید. اگر از مک استفاده می‌کنید، می‌توانید در کنار OS X، سیستم عامل ویندوز را نیز نصب نمایید و هر زمان که مایل بودید از یکی از این سیستم‌های عامل استفاده نمایید. این موضوع هنگامی اهمیت خود را پیدا می‌کند که بخواهید از یک نرم‌افزار ویندوزی در مک استفاده کنید.

به جای تنظیم یک کامپیوتر با قابلیت بوت دوگانه، می‌توانید از ماشین‌های مجازی (Virtual Machine) برای نصب چندین سیستم عامل استفاده کنید. اما باید این موضوع را در نظر داشته باشید که نصب سیستم عامل به صورت طبیعی و واقعی و بدون استفاده از ماشین‌های مجازی به این معنی است که سیستم عامل نصب شده از تمامی منابع سیستمی به طور کامل استفاده می‌کند و عملکردی طبیعی را از خود به جا می‎‌گذارد که انجام اینکار در ماشین‌های مجازی تقریبا غیر ممکن است. نمی‌توان بوت دوگانه را با ماشین مجازی مقایسه کرد. شاهد این مدعی نیز انجام بازی‌های سنگین 3 بعدی است که در ماشین‌های مجازی به شکل مطلوب اجرا نمی‌شوند و کاربر را خوشنود نمی‌سازند.

سوییچ کردن بین سیستم‌های عامل گوناگون:

چنانچه هر کدام از سیستم‌های عامل‌ها بر روی درایو مجزا نصب شده باشند، در زمان بوت می‌توانید با تعیین درایو مربوطه به عنوان درایو بوت، یکی از سیستم‌های عامل‌ها را برای اجرا انتخاب نمایید. اگر دو سیستم عامل را بر روی یک درایو نصب کنید، آن‌گاه به صورت معمولی نمی‌توانید یکی از آن دو را در زمان بوت مشاهده کنید و تنها راه حل، استفاده از نرم‌افزارهای مدیریت بوت است. زمانی که کامپیوتر را روشن می‌کنید، پس از مشاهده‌ی لیست سیستم‌های عامل نمایش داده شده، می‌توانید یکی از آن‌ها را انتخاب کنید. این منوی بوت زمانی قابل مشاهده است که شما بیش از یک سیستم عامل را بر روی کامپیوتر خود نصب نمایید.

تنظیم کردن سیستم برای بوت دوگانه:

اعمال تنظیمات برای بوت دوگانه در یک کامپیوتر کار آسانی است. در ادامه توجه شما را به برخی از ملاحظات پیش از انجام تنظیمات جلب می‌کنم:

• بوت دوگانه‌ی ویندوز و لینوکس:

بهتر است ابتدا ویندوز را نصب نموده و پس از آن اقدام به نصب لینوکس نمایید. پس از وارد شدن به محیط نصب لینوکس، می‌بایست گزینه "نصب در کنار ویندوز" یا "Install Linux alongside Windows" را انتخاب کنید.

• بوت دوگانه‌ی ویندوز و یکی دیگر از نسخه‌های ویندوز:

کافی است ابتدا وارد ویندوز اولی شده و پس از تقسیم کردن درایو اصلی ویندوز، اقدام به نصب ویندوز جدید نمایید. پس از وارد شدن به محیط نصب ویندوز جدید، درایو جدید را به عنوان محل نصب انتخاب کنید.

• بوت دوگانه‌ی لینوکس و یکی از توزیع‌های لینوکس:

می‌توانید به سادگی ابتدا یکی از توزیع‌های لینوکس را نصب و سپس نسبت به نصب توزیع دیگر اقدام نمایید. کافی است در منوی نصب لینوکس جدید، گزینه‌ی "نصب در کنار لینوکس قدیمی" یا "Install alongside old Linux System" را انتخاب کنید. چنانچه برنامه‌ی نصاب لینوکس جدید به صورت خودکار اقدام به تغییر اندازه‌ی پارتیشن لینوکس قدیمی ننمود، می‌بایست اینکار را شخصا انجام دهید.

• بوت دوگانه‌ی Mac OS X و ویندوز:

ابزار Boot Camp ارائه شده در داخل سیستم عامل OS X اپل، به راحتی این اجازه را می‌دهد تا در کنار این سیستم عامل، سیستم عامل ویندوز را به صورت بوت دوگانه نصب نمایید.

به خاطر داشته باشید که هیچ گونه محدودیتی در تعداد سیستم‌های عامل نصب شده بر روی یک کامپیوتر وجود ندارد. حتی می‌توانید بیش از دو سیستم عامل را بر روی کامپیوتر خود نصب کنید. می‌توانید ویندوز، Mac OS X و لینوکس را بر روی یک کامپیوتر به صورت کاملا کاربردی نصب نمایید. تنها موردی که می‌تواند مشکل ساز شود کمبود فضای خالی بر روی کامپیوتر شما است. اگر به اندازه‌ی کافی فضای خالی در اختیار دارید. این گوی و این میدان.