- یک نماینده مجلس: اگر اراده کنیم، می‌توانیم آنچه مورد نیاز ما در فضای مجازی است را تولید کنیم.
با افزایش پهنای باند اینترنت همچنین ارائه مجوز بهره‌برداری از نسل سوم و چهارم تلفن همراه، موضوع ارائه پیوست فرهنگی همچنین تولید محتوای مناسب با آموزه‌های اسلامی – ایرانی، بار دیگر در دستور کار مسئولان شورای عالی فضای مجازی و دست اندرکاران حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات قرار گرفت. بر همین اساس هفته پیش، سعید مهدیون، معاون دبیر شورای عالی فضای مجازی با اشاره به تشکیل جلسه آتی این شورا در آینده نزدیک از بحث و بررسی سیاست‌های توسعه مرکز داده داخلی و انتقال مراکز محتوا به داخل خبر داد و گفت: «توسعه پهن باند یکی از الزامات شبکه ملی اطلاعات است اما در حال حاضر زیرساخت‌های مورد نیاز برای تولید محتوا در کشور وجود ندارد و ایجاد این زیرساخت‌ها در دستور کار تعرفه‌گذاری پهن باند بررسی می‌شود.»
فضای مجازی و نگرانی تولید محتوای مناسب
سال‌هاست که با ورود اینترنت به کشورمان، موضوع تولید محتوای فضای مجازی مطابق با آموزه‌های اسلامی – ایرانی در دستور کار مسئولان وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و... قرار گرفته است اما متأسفانه تا به امروز اقدام درخور توجهی برای آن صورت نگرفته است.
بسیاری از کارشناسان و فعالان حوزه فضای مجازی، تأخیر در راه‌اندازی شبکه ملی اطلاعات و ارائه نکردن پیوست فرهنگی برای افزایش پهنای باند و ارائه مجوز نسل سوم و چهارم را از جمله دلایل ناکامی در تولید محتوای مناسب در فضای مجازی می‌دانند و معتقدند که با راه‌اندازی شبکه ملی اطلاعات و همچنین ارائه پیوست فرهنگی، به جای استفاده از محتوای خارجی، مراکز تولید محتوا در داخل کشور شکل می‌گیرند و با این کار نیاز کاربران داخلی تأمین می‌شود.
بر همین اساس احمد سالک کاشانی، نایب رئیس اول کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با ایران با تأکید بر اینکه پیوست فرهنگی نسل سوم و چهارم تلفن همراه همچنین افزایش پهنای باند باید تصویب و ابلاغ شود، تصریح کرد: «پس از طی کردن این مرحله، موضوع تولید محتوا و تشکیلات مربوط به آن مطرح می‌شود که جای نگرانی خواهد داشت. به عنوان مثال این نگرانی شامل واگذاری موضوع تولید محتوا به بخش دولتی یا خصوصی می‌شود و اگر این وظیفه به بخش دولتی واگذار شد، باید مشخص شود که وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی چه محتوایی و در چه زمینه‌هایی تولید کرده است یا می‌تواند تولید کند.»
سالک، مبنای عملکردی کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی در موضوع تولید محتوای فضای مجازی را مسائل فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی، صنعتی و غیره عنوان کرد و افزود: «افزایش زیرساخت‌های ارتباطی کشور منوط به ارائه پیوست فرهنگی است و خوشبختانه امروزه در کشور به موازات درک جوانان و مردم از بخش سایبری و مجازی، تولیدات خوبی هم در این زمینه صورت گرفته است و به عنوان مثال در دومین نمایشگاه رسانه‌های دیجیتال انقلاب اسلامی که نزدیک به دو ماه پیش در تهران برگزار شد بیش از ۳۰۰ شرکت و تشکل فرهنگی تولید‌کننده محتوای فضای مجازی شرکت کردند که آثار فاخری هم از سوی آنها به نمایش گذاشته شده بود.»
به اعتقاد نایب رئیس اول کمیسیون فرهنگی مجلس، مسائلی نظیر شبکه ملی اطلاعات و ارائه پیوست فرهنگی به هم مربوط هستند و نمی‌توان آنها را از هم جدا کرد. همچنین سید علی طاهری، سخنگوی کمیسیون فرهنگی و نماینده مردم گرگان، گلستان و آق قلا در مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه یکی از دغدغه‌های اصلی اعضای این کمیسیون که چندین بار در قالب جلسات کمیسیون فرهنگی یا حتی به صورت انفرادی مطرح شده مسأله توسعه زیرساخت‌ها و دسترسی آسان مردم به اینترنت است گفت: «توسعه زیرساخت‌ها برای دسترسی آسان به فضای مجازی، امر مطلوبی است اما گاهی اوقات محتواهایی در عرصه فضای مجازی آن هم از خارج از کشور تأمین می‌شود که با ارزش‌های ما سازگاری ندارد. بنابراین موضوع تصویب و ارائه پیوست فرهنگی مسأله‌ای است که همه دستگاه‌ها موظف هستند در هر کاری که انجام می‌دهند آن را مد نظر قرار دهند.»
سخنگوی کمیسیون فرهنگی مجلس، راه‌اندازی شبکه ملی اطلاعات را یکی از راهکارهای اصلی برای تولید محتوای مناسب در فضای مجازی عنوان کرد و افزود: «اگر طبق برنامه‌ریزی‌ها و بر اساس مباحث مطرح شده در شورای عالی فضای مجازی، شبکه ملی اطلاعات توسعه پیدا کند، در حقیقت بخشی از نگرانی‌ها در این زمینه برطرف می‌شود.»
طاهری همچنین درباره آخرین اقدامات صورت گرفته برای تصویب و ارائه پیوست فرهنگی خاطرنشان کرد: «کلیات پیوست فرهنگی تصویب شده و نیازمند یک سری آیین نامه‌های اجرایی است که بر همین اساس کارگروهی در شورای عالی فضای مجازی تشکیل شده است تا آیین نامه‌های مربوط به دستگاه‌های مختلف را تصویب کند.»
حضور جدی در فضای مجازی
«دنیای امروز، دنیایی است که از موضوع ارتباطات عبور کرده و به فضای مجازی تبدیل شده است، این دنیا به نحوی برای کودکان زیر سن تحصیل تا افراد میانسال و کهنسال قابل دسترسی است و بین یک کاربر روستایی و شهری هم تفاوتی وجود ندارد.
بر همین اساس دیدگاه‌های مختلفی برای استفاده از فضای مجازی و محتوای تولید شده در آن وجود دارد که برخی از دیدگاه‌های تنگ نظرانه، افراد را از ورود به فضای مجازی منع می‌کنند.
افراد حامی این تفکر، با ایجاد واهمه در کاربران، مدام عنوان می‌کنند که ورود به این فضا به تمام معنا آسیب زننده است و همین امر باعث شده که بخش‌های مهمی از جامعه و کسانی که در مباحث علمی و فرهنگی اثر‌گذار هستند، آن‌طور که باید و شاید نتوانند از این فضا استفاده کنند.»
محمد علی اسفنانی، سخنگوی کمیسیون حقوقی و قضایی مجلس و عضو کمیته تعیین مصادیق محتوای مجرمانه در گفت‌وگو با ایران با بیان مطلب فوق و با اشاره به اینکه اگر چه در حال حاضر، پهنای باند اینترنت در حد قابل قبولی است اما آن‌طور که باید و شاید از آن استفاده نمی‌شود تصریح کرد: «راهکار برون رفت از این وضعیت این است که باید باور کنیم که دنیای آینده، دنیای فضای مجازی است و امروز با یک دستگاه تلفن همراه، لپ تاپ یا تبلت و غیره می‌شود براحتی به این فضاها ورود پیدا کرد و ساعت‌ها در آن به جست‌و‌جو و کسب اطلاعات پرداخت و بر همین اساس، فضای مجازی روزبه‌روز بازتر شده و دسترسی به آنها راحت‌تر و بیشتر می‌شود به نحوی که بزودی شاهد خواهیم بود که در آینده، روش‌های به‌کارگیری نرم‌افزارها و فضاهای مجازی به نحو آسان‌تری برای همه کاربران، قابل دسترسی خواهد بود.»
اسفنانی با تأکید بر اینکه باید به طور جدی در فضای مجازی حضور داشته باشیم گفت: «به هر حال چه بخواهیم و چه نخواهیم، کاربران به فضای مجازی وارد خواهند شد و آنهایی هم که قائل بر این هستند که محتوای فضای مجازی، گاهی آسیب زننده است باید این موضوع را در نظر بگیرند که ما باید در این فضا، برنامه و محتوای مناسب و حرفی برای گفتن داشته باشیم.»
عضو کمیته تعیین مصادیق محتوای مجرمانه افزود: «طبیعتاً بسیاری از افرادی که وارد این فضا می‌شوند، اهل تحقیق، مقایسه و بررسی هستند و در نهایت آنچه که انتخاب می‌کنند، شامل ارزش‌هایی است که در این فضا منتشر می‌شود، لذا ما هر چقدر در فضای مجازی کمتر ورود کنیم باعث می‌شود که فضاهای نامطلوب، تولید محتوای کمتری داشته باشند. ما می‌توانیم بسیاری از دانسته‌ها و داشته‌های خودمان را به عنوان ارزش‌های دینی، فکری و جامعه در فضای مجازی ارائه کنیم و مانع گسترش فرهنگ‌های غلط در فضای مجازی بشویم.»
سخنگوی کمیسیون حقوقی و قضایی مجلس در ادامه، ارائه نکردن پیوست فرهنگی برای نسل سوم و چهارم تلفن همراه همچنین تأخیر در راه‌اندازی شبکه ملی اطلاعات را از جمله دلایل ضعف در تولید محتوا عنوان کرد و گفت: «ما اگر اراده کنیم، می‌توانیم آنچه مورد نیاز ما در فضای مجازی است را تولید کنیم و در شرایط فعلی هم با امکانات موجود می‌توانیم این کار را انجام بدهیم.»
اگر چه سال‌هاست موضوع تولید محتوای مناسب برای کاربران داخلی به دغدغه اصلی مسئولان فرهنگی، فناوری و ارتباطاتی کشور تبدیل شده است اما با توجه به روند رو به رشد تکنولوژی بویژه در حوزه فضای مجازی، تولید محتوای داخلی دچار عقب ماندگی قابل توجهی شده است و می‌توان گفت که درصد بالایی از محتوای مورد استفاده کاربران داخلی از خارج کشور تأمین می‌شود و باید اقدامات فوری و مؤثر از سوی مسئولان ذیربط برای حل و فصل این موضوع صورت گیرد.
منبع: روزنامه ایران
