در حالی که خودروی بدون راننده گوگل در رسانه‌ها غوغایی به پا کرده، هفته گذشته ۹ دانشجوی امریکایی دست به اقدام جالب توجهی زدند؛ آن‌ها با ساخت خودروهای خورشیدی عرض ایالات متحده را در یک رالی چند روزه پیمودند. این خودروها گرچه سرعت بیشینه آن‌چنانی نداشتند، اما از فناوری خاصی بهره می‌بردند که می‌تواند در آینده‌ی نه چندان دور خودروهای تجاری را دست خوش تغییر کند.

در این مقاله که به قلم «میلی کر» از مجله Outside نوشته شده، نگاهی می‌اندازیم به مسابقه دو سالانه‌ی خودروهای خورشیدی امریکا، رقابتی که در آن خودروها باید مسافت 1700 مایلی (2735 کیلومتری) را در عرض کمتر از ده روز پهنه‌ی این کشور با آن طبیعت وحشی را طی کنند.

شاید در وهله اول این طور به نظر برسد که برگزاری چنین مسابقه‌ای ایده‌ی یکی از اساتید دانشگاهی باشد که توجه زیادی به حفظ محیط زیست و استفاده از سوخت‌های پاک و بهره‌برداری از منابع تجدیدپذیر انرژی داشته، نشات گرفته باشد؛ اما نه! این مسابقات را شرکت جنرال موتورز نخستین بار در سال 1990 بنیان‌گذاری کرد و در ابتدا با نام Sunrayce USA برگزار می‌شد که چندی بعد نام آن تغییر کرد.

گیل لوئک، هماهنگ‌کننده‌ی این رقابت که خود پیش‌تر در آن شرکت کرده معتقد است که «رقابت‌های متعددی در زمینه‌ی طراحی مهندسی در سطح دانشگاه‌های امریکا برگزار می‌شود، اما این مسابقه با همه آن‌ها متفاوت است چرا که اعضای گروه از رشته‌های مختلف دانشگاهی هستند». اعضای گروه موظف هستند ابتدا منابع مالی مورد نیاز را جمع‌آوری کنند، سپس به برنامه‌ریزی، طراحی، ساخت و حتی تعمیر وسایل نقلیه بپردازند. اغلب اعضای گروه‌ها حداقل یک سال را صرف یادگیری می‌کنند.

امسال دانشگاه آیووا دوازدهمین خودروی خورشیدی خود را به کار گرفت که فایتون نام داشت. ساخت این خودرو برای دانشگاه حدود 300 هزار دلار هزینه در بر داشته. تأمین مالی این تجربه دانشجویی از منابع خود دانشگاه و شرکت‌هایی که سرمایه و تجهیزات اعطا کرده‌اند حاصل شده است. «الک کارپنتر» از دانشگاه وست میشیگان که به نتایج چنین مسابقاتی و آینده‌ی خودروهای خورشیدی خوش‌بین است، می‌گوید: «دانش همان چیزی است که در مدرسه یا دانشگاه فراگرفته‌ایم. زمانی که این خودروها را به نمایش می‌گذاریم افکار عمومی نظر مثبتی نشان می‌دهند و حتی بعضی علاقه‌مند به خریداری خودروهای خورشیدی می‌شوند».

هر چند طراحی این خودروها با هم متفاوت است، در همه آن‌ها استانداردهای سخت‌گیرانه‌ای رعایت می‌شود. خودروهای خورشیدی نمی‌توانند بلندتر از 5 متر باشند، محدوده‌ی ارتفاع آن‌ها 1.8 متر است و عرض بیشینه‌ی در نظر گرفته شده نیز 1.8 متر است. اگر گروهی بخواهد از خودروی گروه دیگر سبقت بگیرد، می‌بایست این موضوع را با بی‌سیم و چراغ‌های جلو خودرو اطلاع دهد. همچنان که شب می‌شود، امکان شارژ باتری‌ها به اتمام رسیده و باتری این خودروها مورد استفاده قرار می‌گیرد. هر شب گروه‌ها در مکان‌های پیش‌بینی شده توقف می‌کنند تا این سفر 1700 مایلی از شهر آستین به میناپولیس میسر گردد.

مهم‌ترین چالش پیش روی تیم‌ها شرایط آب و هوایی است. هوای ابری و بارانی به معنی کاهش دسترسی به انرژی پرتوهای آفتاب است. در روزهای آفتابی و در جاده‌های کفی، خودروها می‌تواند تا 65 مایل بر ساعت (معادل 104.5 کیلومتر بر ساعت) سرعت بگیرند. این در حالی است که برخی گروه‌ها ادعا کرده‌اند به سرعت بیشینه‌ی 105 مایل بر ساعت (معادل 169 کیلومتر بر ساعت) نیز رسیده‌اند. اما هوای ابری امسال تأثیری بر مسابقات نداشت و سریع‌ترین دور آن 4.35 ساعت طول کشید این در حالی است که در مسابقات فورمولا (F1) این عدد تنها 1:39 دقیقه بود.

جالب است بدانید همیشه هم شرایط آب و هوایی تنها چالش پیش روی گروه‌ها نیست. گاهی ایرادهای جزئی در خودروها نیازمند موشکافی دقیقی است که ساعت‌ها زمان می‌برد. در این تصویر می‌بینید که تیم دانشگاه میشیگان به کمک یک دوربین گرمایی مشغول بررسی تجهیزات خورشیدی خودرو و اطمینان از ساز و کارهای سرمایشی آن است.

دانشگاه میشیگان که نخستین دور از این مسابقات را در سال 1990 برنده شده، سال‌های متمادی بعد نیز جایگاه اولی خود را حفظ کرده است. برنامه‌های این دانشگاه برای ساخت خودروهای خورشیدی منافع متعددی را از نزدیک شدن به غول‌های تجاری، صنعتی و خودروسازان گرفته تا جذب حامیان مالی نام‌آشنایی چون زیمنس و فورد در پی داشته است. اما آن‌ها هنوز دو سال زمان نیاز دارند تا یک خودروی برنده‌ی دیگر تولید کنند. تیم این دانشگاه بر روی ساخت یک خودروی کم مصرف متمرکز شده که ماحصل تلاش آن‌ها را در خودروهای آینده خواهیم دید. خودروهایی تولیدی نیو تسلا، فورد و جنرال موتورز از یک باتری مشابه باتری یون-لیتیومی که در خودروی خورشیدی دانشگاه میشیگان قرار دارد، استفاده می‌کنند.

این مسابقات تنها فرصتی است که دانشجویان امریکایی می‌توانند با خودروهای خورشیدی ساخت خود، شانه به شانه‌ی هم رقابت کنند. این مسابقات در پهنه‌ی چندین ایالت برگزار می‌شود. تیم‌های دانشگاهی از جاده‌های عمومی استفاده می‌کنند و در حین مسابقات محدودیت سرعت در این جاده‌ها اعمال شده و چراغ‌های راهنمایی و رانندگی نیز با تغییراتی همراه می‌شوند. تیمی برنده است که در مجموع کم‌ترین زمان را برای طی این مسافت صرف کرده باشد.

آیا چنین مسابقاتی با حضور خودروهای خورشیدی می‌تواند تأثیری بر صنایع اصلی خودروسازی داشته باشد؟ آقای گیل لوئک چندان به این موضوع خوش‌بین نیست. وی اذعان می‌کند که: «در این خودروها برای رسیدن به حداکثر کارایی الکتریکی تجهیزاتی نظیر سیستم رادیو پخش حذف شده است». زمانی که حرف از خودروهای خورشیدی تجاری به میان می‌آید، منطقی‌تر آن است که این صفحات خورشیدی را بر روی خانه‌ها تعبیه کنیم و با انرژی حاصل از نور خورشید خودروی خود را شارژ کنیم تا اینکه از آن‌ها در خودرو استفاده نماییم. به هر روی حمل و نقل با استفاده از خودروهای کم مصرف خورشیدی موضوعی است که توجه عمومی را به خود جلب کرده است، این موضوع حتی در صنعت مسابقات سرعت نیز خودنمایی می‌کند. جالب است بدانید در سال 2014 میلادی، در زمینه ساخت خودروهای فورمولا برای نخستین بار شاهد معرفی یک خودروی هیبریدی بودیم.

به نظر شما آینده‌ی خودروهای خورشیدی چگونه خواهد بود؟ آیا می‌توان انتظار داشت در ده سال آینده این خودروها به سطح خیابان‌ها راه پیدا کنند؟