یک گزارش جدید ارائه شده توسط انجمن محصولات مصرفی الکترونیک نشان می‌دهد که میزان مصرف برق دستگاه‌های الکترونیکی طی چند سال گذشته به شکل چشمگیری با کاهش روبرو بوده است. این کاهش مدیون افزایش بهره وری و تغییر عادت مصرف‌کنندگان است. اما آیا محصولات جدید این روند را حفظ می‌کنند؟

 سوال جالبی که در ذهن تکرار می‌شود این است که این گرایش منحنی مصرف به سمت پایین تنها یک نمای زودگذر است یا با نشانه‌ای از تغییر جدی روبرو هستیم؟ جالب است که اسنادی برای تایید هر دو سوی قضیه در دست است.

چرا مصرف‌کنندگان انرژی کمتری مصرف می‌کنند؟

در ابتدا اجازه دهید جریان را از سمت مثبت مورد بررسی قرار دهیم. کاهش در الگوی مصرف نیروی اشخاص به این دلیل پدید آمده که دستگاه‌هایی که امروزه مورد استفاده قرار می‌دهیم، از سطح انرژی بسیار پایین‌تری در مقایسه با گذشته بهره می‌برند. تلویزیون‌ها، مانیتورها و پنل‌های LCD مدرن، انرژی بسیار کمتری در مقایسه با فناوری‌های کهنه‌ای چون CRTها مصرف می‌کنند و حتی این نسبت میان HDTVهای جدید و مدل‌های قدیمی‌تر در یک سایز نیز صادق است.

این مساله در حوزه‌ی کامپیوترهای دسکتاپ نیز صدق می‌کند که دستاوردهای بهینه‌سازی مصرف انرژی در آن‌ها بسیار چشمگیر بوده است. بررسی‌های قدیمی در وب‌سایت‌هایی نظیر Tech Report نشان می‌دهد که پردازنده‌ای نظیر Core 2 Duo E6700  که از نوع 65 نانومتری بوده و در سال 2006 عرضه شده، در حالت آماده به کار 123W و در حالتی که کاملا در حال پردازش باشد 156W مصرف دارد. این در حالی است که پردازنده‌ی مدرن Core i7-4770K اینتل، در حالت آماده به کار بدون GPU تنها 27W، با GPU حدود 41W و در حالت پردازش با تمام توان نیز 102W انرژی مصرف می‌کند. حتی مدل Core i7-4960X با آن مموری کنترلر ۴ کاناله و شش هسته‌ی CPU در بالاترین حالت 145W انرژی نیاز خواهد داشت در حالی که قدرت این پردازنده به هیچ عنوان با محصول پر مصرف شش سال پیش قابل قیاس نیست. آنچه شاهدش هستیم با در نظر گرفتن هسته‌های بیشتر و قوی‌تر و فرکانس کاری بالاتر که طی 2006 تا 2014 در پلتفرم‌ها بدست آمده بهبودی چشمگیر محسوب می‌گردد.

البته این کاهش در سطح انرژی مورد نیاز پردازنده‌ها به هیچ عنوان تنها دلیل چنین کاهش شدیدی نیست و عامل دیگر را می‌توان در روی آوردن افراد به پلتفرم‌های پردازش جایگزین و ساده‌تر نظیر استفاده از تبلت‌ها و گوشی‌های هوشمند دانست. این دستگاه‌ها تنها چیزی حدود ۲ تا ۵ وات انرژی مصرف می‌کنند که در سطحی بسیار بهینه‌تر از بهینه‌ترین PCها قرار می‌گیرد.

بهبودها ممکن است همیشگی نباشند

چندین دلیل وجود دارد که تصور کنیم این کاهش مصرف که دیری نیست پدید آمده کاملا گذرا است. اول از همه، بحث «اثر بازگشت به جای اول» است که یک پدیده‌ی شناخته شده بوده و مدت‌ها مورد مطالعه قرار گرفته است. زمانی که بهینه بودن دستگاه‌ها افزایش می‌یابد، افراد در ازای آن، بیشتر از پیش به استفاده از دستگاه‌ها می‌پردازند. همانطور که اگر خودروی شما در حد بالاتری از نظر مصرف سوخت بهینه باشد، احتمال اینکه بیشتر از آن استفاده کرده و حتی محل زندگی خود را دورتر از محل کار انتخاب کنید افزایش می‌یابد. اگر لامپ‌های خانه‌ی شما در اندازه‌ی بیشتری بهینه شده و مصرف اندکی داشته باشند، احتمال اینکه آن‌ها را روشن گذاشته یا حساسیتی به خاموش کردن آن‌ها نداشته باشید با افزایش روبرو خواهد شد.

در طرف فناورانه‌ی قضیه، ما شاهد رونمایی از کنسول‌های بازی جدید و تلویزیون‌های 4k برای مصرف کنندگان عادی در مدت اخیر بوده‌ایم. هنوز مشخص نیست که این تلویزیون‌های 4k چه میزان انرژی اضافی مصرف خواهند کرد. بررسی داده‌های بدست آمده از سطح رزولوشن 1080p حتی، نمایانگر افزایش دو تا سه برابری میزان مصرف پنل‌ها در قیاس با رزولوشن‌های پایین‌تر است. بنابراین تصور اینکه با ورود 4Kها شاهد مصرف بالاتر تلویزیون‌ها باشیم منطقی است، اما اینکه این افزایش تا چه میزان خواهد بود هنوز جای بحث دارد.

سطح مصرف انرژی کنسول‌های جدید بازی هم‌اکنون مورد بررسی قرار گرفته و می‌دانیم که Xbox One و PS4 نسبت به نسل پیشین خود سطح بسیار بالاتری از انرژی را مصرف می‌کنند. سطح مصرف Xbox One در حالت آماده باش که در نوع خود بسیار عجیب بوده و به نوعی شما را پشیمان خواهد کرد. هرچه کنسول‌های جدید همه‌گیر شوند، شاهد اثر معکوس آن‌ها بر کاهش مصرف صورت گرفته طی سال‌های گذشته خواهیم بود. آیا این سطح از مصرف دستگاه‌های جدید قادر است به کلی اثر بهبودهای اعمال شده را خنثی کند؟ احتمالا خیر...

به محض اینکه کنسول‌های جدید به اندازه‌ی معقولی جایگزین مدل‌های قبلی شوند، ما شاهد جهش همزمان سازندگان برای تولید نسل جدیدتر خواهیم بود که دغدغه‌های مدیریت نیرو و مصرف انرژی بیشتر از قبل در آن‌ها ملاحظه خواهد شد. بنابراین ممکن است در نسل بعدی، شاهد کاهش سطح انرژی مصرفی این کنسول‌ها باشیم.

اثر بازگشت به جای اول یا کاهش ادامه‌دار؟ بحث پیچیده‌ی کلاد...

آخرین قطعه‌ی پازل این است که آیا حرکت به سمت پردازش ابری (Cloud) می‌تواند منجر به کاهش مصرف انرژی در بلندمدت شود یا خیر... استفاده از یک دستگاه با سطح مصرف نیروی دسکتاپ برای ایمیل، وبگردی و سایر وظایف اینچنینی نوعی اتلاف است. حتی یک سیستم شخصی بهینه می‌تواند حداقل شش تا هشت برابر یک تبلت که موس و کیبرد نیز به آن متصل شده باشد انرژی مصرف کند. انتقال این وظایف به رایانش ابری می‌تواند موجب کاهش چشمگیر مصرف انرژی روزانه گردد. به جای اینکه ۵۰۰ کامپیوتر فعال به وظایف ۵۰۰ کاربر رسیدگی کنند، می‌توان از یک سیستم متمرکز برای انجام پردازش‌ها بهره برد و داده‌های مورد نیاز را به تبلت‌ها و گوشی‌های هوشمند بهینه منتقل کرد.

اگرچه برای پی بردن به اثر هر یک از دستگاه‌های الکترونیکی بر روی الگوی مصرف انرژی لازم است تاریخچه‌ی هر یک را به دقت زیر نظر بگیریم، اما قدر مسلم بهره گرفتن از پردازش ابری می‌تواند منجر به شکل دادن مجدد الگوی مصرف در بسیاری از کشورها باشد. در صورتی که دانلود یک فیلم از سرویس Netflix بر روی تبلت به معنای سر زدن کمتر مردم به سالن‌ها سینما باشد، شما شرایطی را ایجاد خواهید کرد که دستگاهی با مصرف کمتر از 10 وات انرژی، جایگزین مکانی با آن همه دستگاه‌های پر مصرف خواهد شد.

آیا شما تا به حال به تغییر الگوی مصرف خود به منظور کاهش میزان انرژی مصرفی دستگاه‌های خود پرداخته‌اید؟ استراتژی‌های پردازشی و ذخیره‌سازی شما به چه شکل است؟ اگرچه در کشور ما در مقایسه با بسیاری دیگر مناطق، هزینه‌ی برق در سطح بسیار پایینی قرار دارد اما چنین موضوعی تغییری در وضعیت بحرانی انرژی در جهان کنونی ایجاد نخواهد کرد.