دو سال پیش عبارت «گوشی سه‌بعدی» بیشتر حالت‌های تشویش را در ذهن افراد تداعی می‌کرد تا هیجان. همین موضوع باعث شد نمونه‌هایی نظیر LG Thril یا HTC Evo 3D هیچ‌گاه موفق نباشند. اما هم‌اکنون شرایط فرق کرده و به نظر می‌رسد نگاه کمپانی‌ها یه این مقوله عوض شده است.

بر خلاف تلاش‌های سال 2011 که بر سه‌بعدی سازی تصویربرداری و بازی متمرکز بود، موج جدید دیدگاه شرکت‌ها در خصوص سه‌بعدی سازی، مسائلی نظیر ژست‌های حرکتی و تعامل و نیز افکت‌های سه‌بعدی رابط کاربری را در بر می‌گیرد. آیا این موج جدید موفق خواهد بود؟ در این حیطه از فعالیت‌ها، گوگل پروژه‌ی Tango را دارد، مایکروسافت نیز به نظر می‌رسد که واحد تحقیق و توسعه‌ی McLaren را از نوکیا به ارث برده باشد و آمازون هم که با معرفی فایرفون خود شیوه‌ی جدیدی برای ایجاد افکت‌های سه‌بعدی به کار بسته که بر دوربین‌های اضافی متکی هستند. شاید با توجه به وارد شدن چنین شرکت‌های بزرگی به عرصه‌ی مذکور، لازم باشد کم کم خود را برای تجربه‌ی یک بعد دیگر بصری نیز آماده کنیم!

ناوبری (تعامل) سه‌بعدی و کنترل‌ها

شایعات از این حکایت دارند که مایکروسافت در حال کار بر روی نسخه‌ای از ویندوز فون با پشتیبانی کنترل‌های سه‌بعدی است که امکان کنترل دستگاه را به شیوه‌ای که در کینکت و کنسول ایکس‌باکس شاهد آن هستیم فراهم خواهد نمود. اما هنوز برای اینکه خود را برای ژست‌های حرکتی لازم به منظور سفارش پیتزا با استفاده از گوشی آماده کنید اندکی زود است! در حال حاضر صحیح‌تر آن است که به این تکنولوژی به چشم یک راهکار کمکی برای تعامل با دستگاه نگاه کنیم بدین شکل که حرکات فیزیکی شما در زمانی که دستتان با صفحه در تماس نیست برای عملکردهای بخصوصی تفسیر گردد.

برای نمونه تصور کنید که گوشی بصورت خودکار وضعیتی که دراز کشیده و در حال مطالعه‌ی متن هستید را شناسایی نموده و چرخش خودکار صفحه را غیرفعال کند تا محتوای صفحه بصورت ناخواسته و تصادفی تغییر جهت ندهند. حرکت دادن انگشت در راستای گوشی موجب بزرگ‌نمایی و کوچک‌نمایی تصویر نمایش داده شده شود. همچنین دور از ذهن نیست که اطلاع بیشتر گوشی از محیط اطراف با استفاده از این سنسورها، قابلیت‌های بخصوصی را در اختیار کاربر قرار دهد که برای نمونه می‌توان کم و زیاد کردن خودکار صدا حین انجام مکالمات یا به بالا و پایین اسکرول شدن صفحه در مرورگر حین مطالعه‌ی آن را مثال زد. برگرداندن صفحه‌ی گوشی یا قرار دادن آن در جیب می‌تواند موجب قطع تماس شود یا حتی حرکت مشخص دست بر فراز صفحه‌نمایش موجب نمایش یا حذف اعلان‌ها گردد.

گفته می‌شود که این پروژه در بر دارنده‌ی یک المان رابط کاربری نیز خواهد بود که MixView نامیده می‌شود. حرکت دادن انگشت بر فراز یک کاشی زنده در صفحه ی استارت باعث می‌گردد که سایر تنظیمات مربوط به آن کاشی برجسته شده و به کاربر نمایش داده شود تا بتوان بدون نیاز به لمس صفحه، نسبت به اعمال تنظیمات مورد نظر بر روی آن اقدام کرد. فرض کنید که بتوانید به این شیوه و بدون نیاز به لمس صفحه، تیتر یک خبر، شماره‌ی یک مخاطب یا آدرس ایمیل شخص را بیرون بکشید. افکت‌ها و قابلیت‌هایی که با استفاده از فناوری لمس سه‌بعدی می‌تواند به کاربر ارائه شود حد و مرزی نداشته و پنجره‌ای جدید به شیوه‌ی تعامل کاربر و دستگاه باز خواهد نمود.

از آنجا که سناریوهای مطرح شده، قدر مسلم نیاز به سخت‌افزار و نرم‌افزارهای پیچیده‌تر و قوی‌تری برای عملکرد صحیح خود نیاز خواهند داشت، اولین گوشی پروژه‌ی سه‌بعدی مایکروسافت که با نام McLaren شایع شده است، ملزم به همراه داشتن تمام سنسورهای مورد نیاز، احتمالا چندین دوربین نظیر پروژه‌ی فایر فون آمازون، و نیز سنسورهای سنجش عمق درست همانند آنچه در کینکت شاهدش هستیم خواهد بود. اگرچه گفته می‌شود که نوکیا سال‌ها پیش از تصاحب شدن توسط مایکروسافت در حال کار بر روی McLaren بود، اما تجربه‌ی ارزشمند مایکروسافت در تولید دستگاه کینکت نقش بزرگی در پیشرفت سریع‌تر آن ایفا خواهد نمود.

سازندگان گوشی‌های هوشمند سال‌ها است که در حال کار بر روی ژست‌های حرکتی لمسی هستند و اغلب گوشی‌های امروزی به نوعی آگاهی حرکتی از محیط اطراف مجهز هستند که می‌توانند به لطف آن به حرکت دادن دستگاه، چرخاندن آن یا در دست گرفته شدن توسط کاربر واکنش نشان دهند. برخی دستگاه‌ها نظیر پرچمداران سامسونگ نگاه کاربر را نیز رصد می‌کنند تا ویژگی‌های خاصی را به لطف سنسورهای به کار رفته ارائه نمایند. سامسونگ همچنین یک مرحله فراتر رفته و در برخی تبلت‌ها و گوشی‌های هوشمند خود امکان نگاه داشتن دست یا قلم بر فراز صفحه‌نمایش (بدون نیاز به لمس آن) به منظور دریافت عملکردهای بخصوصی را نیز تعبیه نموده است.

برنامه‌ی توسعه‌ی لمس سه‌بعدی می‌تواند بطور مشخص موجب ساده‌سازی برخی تعامل‌ها با دستگاه شده یا آن را با حذف دکمه‌هایی نظیر تنظیم صدا ساده‌تر نماید. از سوی دیگر، استفاده از چنین ژست‌های حرکتی در صورتی که بدون هیچ کلید پشتیبانی کاربر را ملزم به یادگیری نوع جدیدی از تعامل و ناوبری نمیاد ممکن است دردسر ساز باشد. این دو مورد درس‌هایی هستند که سازندگان این سیستم‌ها باید از پروژه‌ی به شدت متکی بر ژست‌های لمسی WebOS و نیز گوشی Yota Phone به خوبی آموخته باشند.

علاوه بر آنچه گفته شد، از آنجا که یک دستگاه مجهز به ناوبری مبتنی بر ژست‌های حرکتی باید اطمینان حاصل کند که شما واقعا فصد به انجام رساندن عمل مشخصی را داشته یا صرفا تصمیم دارید در محیط سیستم‌عامل به گشت و گذار بپردازید، برخی اشارات ممکن است در نهایت مدت زمان بیشتری برای اعمال نیاز داشته باشند در حالی که زحمت دادن به انگشت و کشیدن آن بر روی صفحه‌ی لمسی می‌تواند بسیار ساده‌تر باشد. مایکروسافت برای اینکه بتواند از این حوزه بهره برده و برای ویندوز فون مزیت رقابتی در مقابل اندروید گوگل و iOS اپل ایجاد کند، مجبور خواهد بود که لمس سه‌بعدی را به شیوه‌ای کاملا صحیح پیاده سازی نماید.

تعامل سه‌بعدی با شما حرکت خواهد کرد

 ناوبری بدون نیاز به لمس صفحه یکی از مسیرهایی است که گوشی‌های هوشمند سه‌بعدی می‌توانند در پیش گیرند. اما همانگونه که آمازون نیز با فایرفون خود نمایش داد، سه‌بعدی بودن همچنین می‌تواند اشاره‌ای باشد به نحوه‌ی نگاه رابط کاربری به شما و شیوه‌ی پاسخگویی آن به درخواست‌هایتان. تصاویر پس‌زمینه‌ی سه‌بعدی، نقشه، بازی و انجام خرید از پرتال عظیم فروشگاهی آمازون بصورت سه بعدی، راه‌های اصلی است که آمازون به کمک چهار دوربین تعبیه شده در قسمت جلویی فایرفون، به ادغام و یکپارچه سازی همه‌ جانبه‌تری از ظاهر و تجربه‌ی کاربری می‌پردازد.

فایرفون دارای یک اینترفیس سه‌بعدی است که پیش از این نیز شایعاتی در مورد آن منتشر شده بود. سیستم سه‌بعدی مورد استفاده توسط آمازون حرکات سر کاربر را تعقیب کرده و مانیتور می‌کند. فناوری مورد استفاده برای تعقیب حرکات سر که آمازون مورد استفاده قرار داده، Dynamix Perspective نام دارد. براساس دموی به نمایش درآمده روی سن در زمان معرفی، محتوای نمایش داده شده در صفحه‌‌نمایش با توجه به موقعیت سر کاربر تغییر می‌کند که هدف از آن تسهیل خوانایی موارد نمایش داده شده است. این سیستم در مورد پایین و بالا‌کردن یا به اصطلاح اسکرول‌کردن نیز کاربرد دارد؛ با کج‌کردن تلفن‌هوشمند نسبت به سر خود، می‌توان صفحه‌ی در حال نمایش را اسکرول کرد که شیب بیشتر در حرکت گوشی به‌معنای اسکرول سریع‌تر آن است.

برخی لانچرها و اپلیکیشن‌های جایگزین صفحه ی خانگی در اندروید نیز تلاش کرده‌اند حال و هوا و تجربه‌ی کاربری سه‌بعدی را بر بستر این سیستم‌عامل تا حدودی برای کاربر فراهم نمایند و حتی ممکن است برخی از شما موبایل سه‌بعدی هیتاچی که به نمایش سه‌بعدی تصاویر بدون نیاز به عینک می‌پرداخت را نیز از سال ۲۰۰۹ به خاطر داشته باشید. در هر صورت واضح است که آنچه آمازون به انجام رسانده بسیار غنی‌تر و همه جانبه‌تر از تلاشی است که پنج سال پیش توسط هیتاچی به وقوع پیوست و چندین کنترل‌های حرکتی اضافه شده پا را از نما و زاویه‌ی دید انفعالی فراتر گذاشته‌اند.

مدل‌سازی سه‌بعدی در آن واحد

در قسمت دیگری از تلاش‌های سه‌بعدی، گوگل قرار دارد. غول عظیم الجثه‌ای که با پروژه‌ی Tango پا به میدان موبایل‌های سه‌بعدی گذاشته است. تلاشی که با هدف فراهم آوردن ردیابی و بینش کامپیوتری سه‌بعدی برای گوشی‌های موبایل و تبلت‌ها پا به عرصه‌ی وجود نهاده است. تبلت مرجع این پروژه که گوگل به تازگی آن را برای فروش به توسعه دهندگان عرضه کرده به یک دوربین با زاویه‌ی دید وسیع ۱۲۰ درجه، یک دوربین ردیاب حرکتی، و یک سنسور سنجش عمق مجهز شده که در کنار یکدیگر همه نوع کاربرد برای نقشه‌برداری سه‌بعدی، مدل‌سازی داخلی و واقعیت افزوده را فراهم می‌کنند. تمام این سنسورها توسط پردازنده اصلی دستگاه کنترل می‌شوند تا هر حرکتی از ابزار را دنبال کنند و یک نقشه سه بعدی از اطراف کاربر ایجاد نمایند. گوگل می‌گوید که این سنسورها در هر ثانیه ۲۵۰ هزار مقیاس سه بعدی را تولید می‌نمایند. جانی لی، مدیر پروژه‌ی Tango در گوگل می‌گوید:

هدف ما این است که به گوشی‌های موبایل، نوعی آگاهی و فهم از محیط و حرکات را در سطحی که انسان به درک آن‌ها می‌پردازد بدهیم.

پروژه تانگو ابتدا قرار بود در قالب یک تلفن ارایه شود، اما در نهایت از فناوری مشابه در یک تبلت نیز استفاده شد و ۴۰۰۰ نمونه از آن نیز تولید گردیده و در اختیار توسعه دهندگان قرار گرفت تا بتوانند از سنسورهای عمق سنج سه‌بعدی آن در اپلیکیشن‌های خود بهره ببرند. پروژه تانگو قرار است در موارد مختلف مورد استفاده قرار گیرد. حتی ناسا تایید نموده که از تانگو در ماموریت‌های فضایی استفاده خواهد کرد.

گوگل به تولید چندین طرح اولیه پرداخته تا از این طریق به توسعه‌دهندگان نشان دهد که چه بهره‌ای می‌توانند از Tango ببرند. برای نمونه، ایجاد یک محیط بازی که از روی اتاق نشیمن کاربر نقشه‌برداری و مدل‌سازی شده یکی از آن موارد است که بر پایه‌ی آن، کارکتر بازی همگام با شما و در محیط واقعی شما به حرکت و اعمال بازی خواهد پرداخت. از سوی دیگر، افرادی که با ناتوانی در حوزه‌ی بینایی روبرو هستند می‌توانند به لطف توانایی درک پروژه‌ی Tango از موانع و محیط اطراف، از راهنماهای صوتی ایجاد شده توسط آن استفاده نمایند و به نوعی این دستگاه نقش چشمان آن‌ها را ایفا خواهد کرد.

آماده شدن برای دنیای سه‌بعدی

کاملا واضح و مبرهن است که تلفن‌های سه‌بعدی با در نظر گرفتن شایعات، پروژه‌ها و تلاش‌های شرکت‌های بزرگ، این بار با سنسورهای بسیار بهتر، ابزارهای نرم‌افزاری بسیار پیشرفته‌تر و قدرت پردازشی برای رندر بلافاصله‌ و سریع در حال برگشتن هستند.

در حال حاضر هر سه رویکردی که در این مقاله مورد اشاره قرار گرفت از پتانسیل مخصوص به خود برخوردار هستند اما درست همانند خصوصیت تشخیص حرکت چشم در گلکسی اس ۴ سامسونگ یا شارژ بی‌سیم در هر دستگاهی، ممکن است در مراحل اول، تمام این پتانسیل‌ها به سادگی در مقابل نیازهای روزانه‌ی ما ناقص ظاهر شود. برای گوگل، آمازون و مایکروسافت، ترجمه‌ی فعالیت‌های سه‌بعدی مورد نظر آن‌ها برای ورود به مهم‌ترین فضای این روزهای دنیای فناوری یعنی گوشی‌های هوشمند و تبلت‌هایی که در دستان‌مان قرار دارد قدم مهمی است که می‌تواند دستگاه‌های موبایل را به ابزارهای فوق‌العاده‌تری تبدیل نماید.

نظر شما در خصوص آینده‌ی چنین تلاش‌هایی چیست؟ آیا تعامل به این شیوه و امکانات و کاربردهای منحصر بفردی که تکنولوژی‌های درک سه‌بعدی ارائه خواهند کرد در آینده با موفقیت روبرو خواهند شد؟