ضدآفتابی که مرجان‌ها عاشقش خواهند شد - اکونیوز

به گزارش خبرگزاری مهر^[2]، پژوهشگران دانشگاه صنعتی نانیانگ سنگاپور موفق شده‌اند نوعی ضدآفتاب نوآورانه بسازند که علاوه بر کارایی بالا در محافظت از پوست، برای مرجان‌ها و اکوسیستم‌های ساحلی بی‌خطر است. این فرمولاسیون تازه که از گرده گیاهان ساخته می‌شود، می‌تواند جایگزین مهمی برای مواد شیمیایی و معدنی رایج باشد که سال‌هاست به عنوان یکی از عوامل آسیب‌زننده به زیست‌بوم‌های دریایی شناخته می‌شوند.

در ادامه تلاش‌های جهانی برای کاهش اثرات مخرب مواد شیمیایی بر اکوسیستم‌های حساس، گروهی از محققان دانشگاه فناوری نانیانگ سنگاپور دست به ابتکاری زده‌اند که می‌تواند صنعت ضدآفتاب را وارد مرحله‌ای تازه کند. این پژوهشگران توانسته‌اند یک ضدآفتاب آزمایشی تولید کنند که پایه اصلی آن گرده آفتابگردان و کاملیا است؛ ماده‌ای طبیعی و فاقد آلرژی‌زایی، که طبق نتایج آزمایش‌ها، توان محافظتی آن هم‌سطح نمونه‌های معدنی بر پایه تیتانیوم‌دی‌اکسید و زینک‌اکسید است.

سال‌هاست که استفاده از نانوذرات معدنی در ضدآفتاب‌ها موجب نگرانی‌های زیست‌محیطی شده است. هرچند این مواد در جلوگیری از عبور پرتوهای فرابنفش بسیار کارآمد هستند، گزارش‌های متعددی نشان داده که ورود آن‌ها به آبزیان، به ویژه در نواحی مرجانی، می‌تواند تهدیدی جدی برای سلامت اکوسیستم دریایی باشد. نانوذرات ‌دی‌اکسید تیتانیوم و ‌اکسیدروی حتی در غلظت‌های پایین نیز قادرند به بافت‌های مرجانی آسیب بزنند و زمینه مرگ‌ومیر گسترده پولیپ‌ها را فراهم کنند.

در این پروژه، دو نوع گرده گیاهی مورد استفاده قرار گرفته است: گرده آفتابگردان و گرده گل کاملیا. بررسی‌ها نشان می‌دهد گرده کاملیا کارایی تقریباً هم‌تراز با ضدآفتاب‌های معدنی دارد و در عین حال، کمترین اثر مخرب را بر ریف‌های مرجانی و سایر موجودات دریایی بر جای می‌گذارد. این ویژگی، آن را به گزینه‌ای استراتژیک برای توسعه نسل آینده محصولات مراقبت از پوست تبدیل می‌کند.

طبق داده‌های موسسه اسمیتسونین، سالانه نزدیک به ۱۴ هزار تن ضدآفتاب از طریق شناگران یا هنگام استحمام وارد آبراه‌ها می‌شود؛ رقمی که نشان می‌دهد چرا مواد موجود در این محصولات نقشی اساسی در سلامت آبزیان دارند. مواد شیمیایی رایج در بسیاری از ضدآفتاب‌های متداول مانند اکسی‌بنزون و اکتینوکسات، طی سال‌های گذشته به عنوان عامل تهدیدکننده سلامت مرجان‌ها شناسایی شده‌اند و برخی کشورها حتی فروش این ترکیبات را در سواحل خود ممنوع کرده‌اند.

اهمیت این دستاورد علمی زمانی بیشتر نمایان می‌شود که بدانیم ریف‌های مرجانی تنها یک درصد اقیانوس‌ها را پوشش می‌دهند، اما زیستگاه بیش از ۲۵ درصد گونه‌های دریایی، شامل چهار هزار گونه مختلف ماهی هستند. این زیستگاه‌ها سپر طبیعی ساحل‌ها نیز به شمار می‌روند و با کاهش انرژی امواج، نقش مهمی در جلوگیری از فرسایش و سیلاب ساحلی دارند. هر گونه افت در سلامت این سازه‌های طبیعی می‌تواند پیامدهای اقتصادی، معیشتی و زیست‌محیطی سنگینی برای جوامع ساحلی داشته باشد.

تغییرات اقلیمی، صید بی‌رویه و ورود آلودگی‌هایی چون ریزپلاستیک‌ها از پیش سلامت مرجان‌ها را به خطر انداخته است. ترکیبات موجود در ضدآفتاب‌های رایج هم ضربه‌ای مضاعف به این اکوسیستم‌ها می‌زنند. پژوهش‌ها نشان داده‌اند که این مواد می‌توانند موجب سفیدشدگی مرجان، تخریب DNA، ناتوانی در بازسازی، ضعف سیستم ایمنی و اختلال در رشد و تولیدمثل پولیپ‌های جوان شوند. افزون بر آن، آسیب این مواد به سایر گونه‌های دریایی از جمله صدف‌ها، توتیای دریایی و ماهیان نیز تایید شده است.

اکنون با معرفی فرمولاسیون جدید مبتنی بر گرده گیاهی، امید می‌رود صنعت محصولات مراقبت از پوست بتواند مسیر سازگارتری با محیط‌زیست و اقلیم طی کند. اگر این ضدآفتاب در مرحله تولید صنعتی نیز موفق باشد، می‌تواند جایگزینی قابل‌دسترس، ایمن و کارآمد برای محصولاتی باشد که سال‌هاست سلامت ریف‌های مرجانی را تهدید می‌کنند.