کشف ناسا راز بی‌جان‌بودن مریخ را فاش کرد
در حالی که زمین و مریخ از بسیاری جهات سیاراتی نسبتاً مشابه به‌حساب می‌آیند، اما یکی مهد حیات بوده و دیگری سیاره‌ای خشک و بی‌جان باقی مانده است. اکنون یافته‌ای جدید از سوی کاوشگر ناسا ممکن است سرنخی مهم برای این راز دیرینه ارائه دهد.
به گزارش مجله علمی Nature، پژوهشگران با بررسی داده‌های به‌دست‌آمده از مریخ‌نورد «کنجکاوی» (Curiosity) ناسا، موفق به شناسایی سنگ‌هایی حاوی کربنات شده‌اند که احتمالاً نقش کلیدی در تاریخ اقلیمی مریخ داشته‌اند.
حیات‌پذیری موقت و ناپایدار
ادوین کایت، دانشمند سیاره‌ای از دانشگاه شیکاگو و نویسنده اصلی این پژوهش، در گفت‌و‌گو با خبرگزاری فرانسه (AFP) اعلام کرد که براساس شبیه‌سازی‌های انجام‌شده، مریخ تنها در بازه‌هایی کوتاه و پراکنده از تاریخ خود، دارای شرایط قابل زیست بوده است. به‌عبارت دیگر، در برخی مکان‌ها و زمان‌ها، «واحه‌هایی» از حیات‌پذیری در مریخ به‌وجود آمده، اما این موارد استثنا بوده‌اند، نه قاعده.
این یافته‌ها با شواهد متعددی از حضور آب مایع در گذشته مریخ همخوانی دارد؛ شیارها، دره‌ها و بستر‌های خشک‌شده در سطح سیاره نشان می‌دهند که زمانی رودخانه‌ها و دریاچه‌ها در مریخ جریان داشته‌اند. اما بر خلاف زمین، این دوره‌های آبی طولانی‌مدت نبوده‌اند و پس از دوره‌های کوتاه حضور آب، مریخ به مدت حدود ۱۰۰ میلیون سال به بیابانی خشک و بی‌حیات تبدیل می‌شده است.
بیشتر بخوانید
نقش کلیدی کربنات‌ها
سنگ‌های کربناته – مانند سنگ‌آهک در زمین – قادرند دی‌اکسیدکربن جو را جذب کرده و در ساختار خود حبس کنند. در زمین، چرخه‌ای طبیعی و پایدار وجود دارد: گاز دی‌اکسیدکربن ابتدا در سنگ‌ها جذب می‌شود و سپس از طریق فعالیت‌های آتشفشانی دوباره به جو بازمی‌گردد و بدین‌ترتیب دمای مناسب برای جریان پایدار آب حفظ می‌شود.
اما مریخ فاقد چنین تعادل طبیعی است. به‌گفته کایت، فعالیت آتشفشانی در مریخ بسیار ضعیف‌تر از زمین بوده و این باعث شده که دی‌اکسیدکربن جذب‌شده در سنگ‌ها نتواند به جو بازگردد. در نتیجه، جو مریخ به‌مرور زمان رقیق، سرد و غیرقابل‌زیست شده است.
کاوش‌های ادامه‌دار برای یافتن نشانه‌های حیات
اکنون چندین کاوشگر همچون «کنجکاوی» و «استقامت» (Perseverance) ناسا مشغول بررسی سطح مریخ برای یافتن آثار احتمالی حیات در گذشته‌های دور هستند. استقامت، که در سال ۲۰۲۱ در دلتا یک رودخانه باستانی فرود آمد، نیز نشانه‌هایی از کربنات‌ها در حاشیه دریاچه‌ای خشک‌شده شناسایی کرده است.
دانشمندان امیدوارند که شواهد بیشتری از این سنگ‌ها را کشف کنند. کایت تأکید کرد که بهترین راه برای اثبات این نظریه، بازگرداندن نمونه‌های سنگی مریخ به زمین است. آمریکا و چین هر دو در حال برنامه‌ریزی برای این مأموریت در دهه آینده هستند.
آیا در جهان تنها هستیم؟
در نهایت، این پژوهش‌ها به دنبال پاسخ به یکی از بنیادی‌ترین پرسش‌های علمی هستند: آیا زمین تنها سیاره‌ای است که توانسته میزبان حیات شود؟ تاکنون اخترشناسان حدود ۶۰۰۰ سیاره خارج از منظومه شمسی را شناسایی کرده‌اند، اما تنها مریخ و زمین سیاراتی هستند که امکان مطالعه مستقیم بر روی سنگ‌ها و شواهد تاریخی‌شان فراهم شده است.
به‌باور کایت، اگر مشخص شود که حتی در دوره‌های مرطوب مریخ نیز هیچ گونه حیات میکروبی شکل نگرفته، این امر می‌تواند نشان‌دهنده دشواری آغاز حیات در جهان باشد. اما اگر شواهدی از حیات باستانی در مریخ کشف شود، «در واقع به ما می‌گوید که منشأ حیات در مقیاس سیاره‌ای پدیده‌ای نسبتاً آسان است.»
انتهای پیام/
Authors: صاحب‌خبران - جدیدترین و آخرین اخبار ایران و جهان - علمی-فناوری