استفاده از داربست فلزی در پروژه‌های ساختمانی
در چشم‌انداز شهری پرتکاپو، داربست‌های فلزی سازه‌هایی موقت اما حیاتی برای ایمنی و کیفیت پروژه‌های ساختمانی هستند. با اجرای کامل مبحث ۱۲ مقررات ملی ساختمان برای سال ۱۴۰۴، که بر "انطباق داربست با استاندارد" تأکید دارد، رعایت اصول فنی و ایمنی اهمیتی دوچندان یافته است. این الزام، مسئولیت طراحان، پیمانکاران و تأمین‌کنندگان مصالح را برای تضمین کیفیت تمامی اجزای داربست افزایش می‌دهد.
رعایت استانداردهای ایمنی داربست می‌تواند سالانه از حدود ۴۵۰۰ آسیب‌دیدگی و ۵۰ مورد مرگ کارگران ساختمانی جلوگیری کند. منبع: osha.gov
این راهنما، با اتکا به مقررات به‌روز، نظرات کارشناسان صنعت ساختمان و تجربیات متخصصان تأمین فولاد، از جمله کارشناسان های مجرب، به بررسی جامع نکات کلیدی استفاده ایمن و بهینه از داربست فلزی در سال ۱۴۰۴ می‌پردازد.
اجزای اصلی یک داربست فلزی استاندارد: شریان‌های حیاتی
یک سیستم داربست فلزی استاندارد، مطابق با استانداردهایی نظیر ISIRI 1-15443، مجموعه‌ای مهندسی‌شده است. شناخت دقیق اجزا و مشخصات فنی آن‌ها برای عملکرد ایمن ضروری است:
لوله‌های داربست (Scaffolding Tubes)
اسکلت اصلی داربست، معمولاً از فولاد کربنی (مانند گرید ST37) یا گالوانیزه ساخته می‌شود. قطر خارجی استاندارد ۴۸.۳ میلی‌متر ("لوله ۵ سانتی") و ضخامت جداره معمولاً بین ۲.۵ تا ۴ میلی‌متر است (مطابق استاندارد ISIRI 3454). لوله‌ها در شاخه‌های ۶ متری عرضه شده و وزن آن‌ها (مثلاً ۱۴ کیلویی یا ۱۷ کیلویی برای شاخه ۶ متری) نشان‌دهنده ضخامت و استحکام است. لوله‌ها باید صاف، مستقیم و بدون عیب باشند.
برای اطلاع از قیمت لوله داربست ۱۴ کیلویی[1] استاندارد کلیک کنید.
بست‌های داربست (Couplers/Clamps)
مطابق استاندارد ISIRI 10305، باید از فولاد آهنگری شده (فورج) ساخته شوند تا اتصالی محکم و ایمن ایجاد کنند (بست‌های چدنی ممنوع هستند). انواع رایج شامل بست چهارپیچ (اتصالات ۹۰ درجه)، بست دوپیچ، بست گردون (اتصالات با زوایای متغیر) و مغزی (اتصال طولی لوله‌ها) است.
پایه‌ها و کفشک‌ها (Base Plates & Sole Plates)
کفشک‌های فلزی (حداقل ابعاد ۱۵۰x۱۵۰ میلی‌متر) بار را به زمین منتقل می‌کنند. در زمین‌های سست، از تخته‌های زیرپایی (Sole Plates) استفاده می‌شود. پایه‌های قابل تنظیم (Adjustable Base Jack) برای تراز کردن داربست ضروری هستند.
مهارها و بادبندها (Ties & Braces)
این اعضا پایداری جانبی داربست را تأمین می‌کنند. مهارها (Ties)، داربست را به سازه اصلی متصل کرده و بادبندها (Braces) در برابر نیروهای جانبی (مانند باد بیش از ۶۵ کیلومتر بر ساعت) مقاومت ایجاد می‌کنند. مهاربندی باید همزمان با افزایش ارتفاع انجام شود.
تخته‌های زیرپایی (Scaffold Boards/Planks)
سکوی کار کارگران، با تخته‌های چوبی باکیفیت (یا فلزی استاندارد)، با حداقل ضخامت ۵ سانتی‌متر و حداقل عرض ۲۵ سانتی‌متر ایجاد می‌شود. هر تخته باید حداقل بر روی سه تکیه‌گاه قرار گرفته و ایمن مهار شود.
نردبان‌ها و راه‌های دسترسی (Ladders & Access Ways)
برای تردد ایمن، از نردبان‌های استاندارد (ترجیحاً فلزی) با زاویه مناسب (حدود ۷۵ درجه) استفاده شود که حداقل ۱ متر از سکو بالاتر امتداد یافته و مهار شوند.
نکات طلایی ایمنی در نصب، استفاده و جمع‌آوری داربست (منطبق با مبحث ۱۲)
ایمنی، اصل اول در کار با داربست است. یک داربست استاندارد باید حداقل ۴ برابر حداکثر بار مورد انتظار را تحمل کند. رعایت نکات زیر از مبحث ۱۲ مقررات ملی ساختمان الزامی است:
۱. قبل از نصب: برنامه‌ریزی دقیق
- ارزیابی ریسک: توسط فرد ذی‌صلاح (Competent Person) برای بررسی پایداری زمین و شناسایی خطرات (مانند خطوط برق با رعایت فاصله ایمن ۱ تا ۳ متر).
- طراحی مهندسی: متناسب با نوع کار و بار (مثلاً ۱۲۵ کیلوگرم بر متر مربع برای کارهای سبک تا ۳۵۰ کیلوگرم بر متر مربع برای کارهای سنگین) توسط فرد ذی‌صلاح.
- نیروی کار ماهر: استفاده از نصابان آموزش‌دیده و دارای گواهینامه.
- بازرسی مصالح: کنترل سلامت و استاندارد بودن تمامی اجزا.
۲. حین نصب: اجرای اصولی
- پایه‌گذاری صحیح: استفاده از کفشک‌ها و پایه‌های قابل تنظیم. فواصل پایه‌های عمودی طبق طرح (معمولاً ۱.۷ تا ۲.۳ متر).
- اتصالات محکم: بست‌ها با گشتاور مناسب محکم شوند.
- مهاربندی اصولی: مهارها به سازه اصلی در فواصل استاندارد (مثلاً هر ۶ متر ارتفاع) متصل شوند.
- تجهیزات حفاظت فردی (PPE): استفاده الزامی از کلاه ایمنی، هارنس ایمنی و کفش ایمنی.
- حفاظ‌های سقوط: نصب نرده بالایی (ارتفاع ۰.۹ تا ۱.۱۵ متر)، نرده میانی (۰.۵ تا ۰.۶۵ متر)، و پاخور (حداقل ارتفاع ۱۵ سانتی‌متر) برای سکوهای کاری با ارتفاع بیش از ۲ متر.
۳. حین استفاده: بازرسی مستمر
- کنترل بارگذاری: عدم بارگذاری بیش از حد مجاز (مثلاً ۱۵۰ کیلوگرم بر متر مربع برای نماکاری).
- بازرسی‌های دوره‌ای: حداقل هفته‌ای یک‌بار و پس از رویدادهای خاص، توسط شخص ذی‌صلاح و ثبت در دفترچه بازرسی داربست.
- توجه به شرایط جوی: توقف کار در شرایط نامساعد (باد بیش از ۶۵ کیلومتر بر ساعت، یخبندان).
۴. هنگام جمع‌آوری: عملیات حساس
- برنامه‌ریزی و نظارت: جمع‌آوری از بالا به پایین، تحت نظارت فرد ذی‌صلاح.
- انتقال ایمن قطعات: عدم پرتاب قطعات.
- ایمن‌سازی محوطه: محصور کردن محدوده و نصب علائم هشدار.
رعایت آیین‌نامه حفاظت فنی کارگاه‌های ساختمانی وزارت کار نیز در کنار مبحث ۱۲ برای جزئیات بیشتر ایمنی عملیاتی الزامی است.
عوامل موثر بر برآورد هزینه داربست در پروژه‌های ساختمانی (ویژه ۱۴۰۴):
برآورد هزینه داربست‌بندی در سال ۱۴۰۴، با توجه به نوسانات قیمت فولاد، تورم و تأکید بر استانداردها، نیازمند دقت است. عوامل کلیدی عبارتند از:
- حجم و متراژ داربست‌بندی: اصلی‌ترین عامل، میزان مصالح مورد نیاز بر اساس ابعاد پروژه است. پروژه‌های با ارتفاع بیش از ۱۲ متر یا پیچیده هزینه بیشتری دارند.
- نوع لوله و کیفیت مصالح: تفاوت قیمت بین انواع لوله (سیاه یا گالوانیزه) و وزن آن‌ها (مثلاً ۱۴ کیلویی یا ۱۷ کیلویی) وجود دارد.
برای اطلاع از جدیدترین قیمت لوله داربست ۱۷ کیلویی[2] استاندارد از منابع معتبر کلیک کنید.
- پیچیدگی طرح داربست: نماهای نامنظم و کنسول‌ها هزینه را افزایش می‌دهند.
- مدت زمان اجاره: هزینه اجاره معمولاً ماهانه محاسبه می‌شود.
- هزینه نیروی انسانی: دستمزد تیم اجرایی ماهر و دارای گواهینامه.
- خرید یا اجاره از مراکز معتبر و انطباق با استانداردها: انتخاب تأمین‌کننده معتبر برای مصالح استاندارد (مطابق ISIRI 3454 برای لوله‌ها و ISIRI 10305 برای بست‌ها) حیاتی است. مجموعه‌هایی مانند «مستر آهن» با ارائه انواع لوله داربست استاندارد با قیمت رقابتی و مشاوره تخصصی، به مدیریت هزینه‌ها و اطمینان از ایمنی کمک می‌کنند. برای دریافت مشاوره و بهترین قیمت لوله داربست[3] از مستر آهن به صفحه ی تخصصی اش بروید.
- هزینه‌های جانبی: شامل حمل و نقل، بیمه و تجهیزات ایمنی اضافی.
نتیجه‌گیری: داربست ایمن، شهر ایمن، پروژه موفق در سال ۱۴۰۴
سرمایه‌گذاری در داربست استاندارد، طراحی اصولی، و نصب صحیح مطابق با مبحث ۱۲ و استانداردهای ملی ایران (INSO)، سرمایه‌گذاری در موفقیت پروژه و حفظ جان انسان‌هاست. انتخاب مصالح باکیفیت از تأمین‌کنندگان معتبر، آموزش نیروهای کار و نظارت دقیق، پایه‌های یک پروژه ساختمانی ایمن و موفق در سال ۱۴۰۴ خواهند بود.
References
- ^قیمت لوله داربست ۱۴ کیلویی (mestrahan.com)
- ^قیمت لوله داربست ۱۷ کیلویی (mestrahan.com)
- ^قیمت لوله داربست (mestrahan.com)
Authors: صاحب‌خبران - جدیدترین و آخرین اخبار ایران و جهان - علمی-فناوری