دانشمندان، همزاد سوزان سیارهی زمین را کشف کردند
دنیای علمی- تخیلی «جنگ ستارگان» و «پیشتازان فضا» این ذهنیت را به وجود آوردهاند که سیاراتی جامد و سنگی، آنسوی ستارگانی در دوردست در حال گردشاند و البته امکان گام برداشتن روی آنها و حتی تنفس در جو آنها نیز وجود دارد. اما حقیقت این است که دانشمندان تاکنون فقط یک سیارهی مشابه با زمین در خارج از منظومهی شمسی شناسایی کردهاند.
مشاهدات قبلی حاکی از این بودند که سیارهی Kepler-78b قطری حدودا ۱.۲ برابر زمین دارد. در عین حال یافتههای دو گروه تحقیقاتی مستقل که در نشریهی «نیچر» نیز منتشر شده نشان میدهند که سیارهی Kepler-78b جرم و ترکیب موادی مشابه با زمین دارد. اکنون دانشمندان با داشتن جرم و اندازهی این سیاره میتوانند به به ویژگیهای ساختاری این سیاره پی ببرند.
اندازهگیریهای جدید با بررسی «برهمکنشهای جاذبهای» بین سیاره وستارهی مادر بدست آمدهاند. بیشک علت گردش سیارات به دور ستارهها، نیروی گرانشی عظیمی است که از طرف ستاره بر سیاره وارد میشود. اما سیارهها نیز متقابلا نیرویی گرانشی (متناسب با جرم خود) بر ستارهی میزبان وارد میکنند که نتیجهی آن، ایجاد لغزش و ارتعاشات کوچک درموقعیت ستاره خواهد بود.
این آشفتگی در قالب تغییرات «طول موج» نوری که از ستاره گسیل میشود قابل تشخیص است. برای درک بهتر این اصل، قطاری را تصور کنید که با سرعت از کنار شما میگذرد. مطمئنا صدایی که هنگام نزدیک شدن قطار میشنوید با صدایی که موقع دور شدن آن به گوش میرسد متفاوت خواهد بود. در واقع حرکت قطار (جابجایی ستاره) باعث تغییر در طول موج صوت (نور) میشود که این پدیده در قالب زیر یا بم شدن صدا قابل درک خواهد بود. محققان با بررسی تغییرات موقعیت ستاره میزبان دریافتند که Kepler-78b جرمی حدودا ۱.۶۹ برابر زمین دارد. آنها با ترکیب حجم و وزن این سیاره، چگالی آن را تخمین زدند و به این ترتیب اطلاعاتی در مورد مواد موجود در ساختار آن بدست آوردند. طبق برآوردها، سیارهی Kepler-78b از نظر فراونی سنگ و آهن، ساختاری مشابه با زمین دارد.
«اندرو هوارد»، یکی از محققانی که در کشف این سیاره نقش داشته میگوید:
وجود سیارهای همانند زمین حاوی مقدار زیادی سنگ و آهن است، به معنای وجود محیطی مساعد برای رشد و نمو و در نتیجه وجود حیات خواهد بود.
با این حال آقای هوارد معتقد است که سطح این سیاره پتانسیل ناچیزی برای پذیرش حیات دارد:
با تکیه بر دیدگاه زمین محوری و زیستشناختی، ما علاقمندیم که آب مایع در سطح Kepler-78b یافت شود اما این سیاره بسیار داغ است.
در واقع، Kepler-78b در مقایسه با موقعیت زمین و خورشید، ۱۰۰ برابر نزدیکتر به ستارهی میزبان است. در نتیجه، دما در سطح Kepler-78b بسیار بالا بوده و این سیاره هر ۸.۵ ساعت یکبار به دور ستارهی مادر میچرخد. دمای سطح این سیاره نیز بین ۲۰۰۰ تا ۲۸۰۰ درجهی سانتیگراد برآورد شده است.
حرارت بسیار بالا به همراه تشعشع بسیار زیاد فرابنفش به این معنی است که سیارهی Kepler-78b نمیتواند جوی مشابه با زمین داشته باشد و علاوه بر این آب مایع نیز در سطح این سیاره وجود ندارد. «Franchesco Pepe» یکی از پژوهشگران فعال در این زمینه معتقد است که:
احتمالا با سیارهای آتشفشانی روبرو هستیم که سطح آن را تنها گدازههای روان قرمز رنگ تشکیل دادهاند.
وی ادامه میدهد:
احتمالا خورشید (ستارهی میزبان) نصف آسمان این سیاره را میپوشاند.
شاید Kepler-78b غیرقابل سکونت باشد اما کماکان مطالعات بر روی این سیارهی اسرارآمیز ادامه خواهد داشت. دانشمندان هنوز هم نتوانستهاند اصول هندسی حاکم بر این منظومهی ستاره-سیارهای را کشف کنند. طبق گفتهی فرانچسکو پهپه:
اکنون ما با سوالات بیشتری روبرو شدهایم. اصول نظری ما از پس توضیح این که چرا این سیاره به درون ستارهی میزبان سقوط نمیکند بر نمیآید.
شاید بررسی بیشتر این سیاره بتواند پاسخ بسیاری از پرسشهای مرتبط با سیارههای فراخورشیدی را پیدا کند.
سازمان فضایی ناسا مشغول برنامهریزی ماموریتی جهت توسعهی تحقیقات مرتبط با سیارههای فراخورشیدی است. این ماموریت که در سال ۲۰۱۷ انجام میشود ابزارهای قدرتمندتری را در اختیار محققان قرار خواهد داد تا از این طریق سیارههای فراخورشیدی بیشتری را کشف کرده و اطلاعات جامعتری در ارتباط با سیارههایی مشابه با زمین جمعآوری کنند.