از اثر ارزشمند کشکول شیخ بهایی بیشتر بدانیم

به گزارش خبرگزاری حوزه^[2]، معنای کشکول، کشیدن به دوش است. کَشْ به معنای کشیدن و کول، دوش و کتف را گویند و چون معمولا درویشان، زنجیر کشکول را روی دوش می‌انداختند، آن‌ را کشکول خواندند.

مردم در حد وُسع خود به آن‌ها کمک می‌کردند و هر کس چیزی در کشکول می‌انداخت و هر گاه کشکول را خالی می‌کردند، همه چیز در آن پیدا می‌شد. از این رو کتاب را کشکول می‌گفتند چون در بر دارنده هر نوع مطلبی بود.

کشکول شیخ بهایی

الکَشْکول معروف به کَشْکول شیخ بهائی از مشهورترین تألیفات شیخ بهایی متوفای (۱۰۳۰ق) در سه جلد و به زبان عربی و فارسی است. اشعار گوناگون، فرازهایی حکیمانه و اشاره به جملات ناب و نغز حکما و عرفا و علمای اخلاق اسلامی، ایرانی و یونانی، بخش‌های مختلف کتاب را تشکیل می‌دهد.

شیخ بها محمد بهاءالدین عاملی، فقیه، محدث، حکیم، ریاضیدان و دانشمند ذوالفنون قرن ۱۰و ۱۱قمری دارای ۱۲۳ اثر در علوم دینی و شعر و ادبیات است.

شخ بهایی در مقدمه کشکول گفته که چون از تالیف کتاب مِخلاة(=توبره) فارغ شدم کتابی که از هر چیزی بهترین و شیرین ترینش را دربرداشت، استخاره نموده و از خداوند طلب خیر کرده و پس از آن کتاب دومی را تألیف کردم که دربردارنده مطالبی جدید باشد و چون فرصت تنظیم و دسته بندی را نیافتم به همان حال رهایش ساختم مانند ظرفی که در آن همه چیزباشد (پرارزش و کم‌ارزش) و مانند گردنبند گرانبهایی که نخش از هم گسسته و دانه‌هایش پخش شده به همین جهت اسمش را «کشکول» نهادم تا با نام برادرش(کتاب مِخلاة=توبره) هماهنگ باشد ...این دوکتاب را هم نشین تنهاییتان و مایه انس و آسودگی خاطر و رفیق سفر و همراه در وطن قرار بدهید که متواضعانه می‌آموزند و مانند گلشنی پر از گل می‌خرامند.

کشکول، کتابی است مفصل و بدون نظم خاص که در آن، احادیث نبوی و تفاسیر قرآنی و قواعد نحوی با داستان‌های سرگرم‌کننده و براهین هندسی و اشعار منتخب، درهم آمیخته است. بی‌نظمی کتاب، استفاده از آن را مشکل کرده است. در مقدمه کتاب گفته شده، شیخ بهایی وقت گردآوری مطالب مرتب‌شده‌ای را نداشته و توضیح داده که آن‌ها را به همان حال که بوده، رها کرده است.شیخ بهایی درمقدمه تصریح کرده که صفخاتی از کتاب را به صورت سفید و خالی از نوشته رها کرده تا اگر درگذر ایام مطلب جدیدی یافت ضمیمه‌اش کند.

منابع:

ویکی شیعه

کشکول شیخ بهایی، ترجمه و تحقیق کریم فیضی