۴کشف مهم سال۲۰۲۴ که تنها به لطف هوش مصنوعی ممکن شد
جوان آنلاین: هوش مصنوعی برای دانشمندان به نوعی ابرقدرت تبدیل شده است که در سال ۲۰۲۴ اکتشافات غیرمنتظرهای را ممکن ساخت. از باستانشناسی گرفته تا کشف رمز بلوکهای سازنده بدن انسان. در این گزارش به استناد گزارشی از سیانان که ترجمه آن در پایگاه اطلاعرسانی فرارو منتشر شده است، به بررسی چهار کشف مهم هوش مصنوعی در سال ۲۰۲۴ پرداختهایم.
۱) رمزگشایی باستانشناسان از طومارهای هزار ساله
در سراسر جهان هزاران طومار باستانی وجود دارند که اگر کسی بخواهد آنها را باز کند، کاملاً متلاشی و ناخوانا خواهند شد. طومارهای هرکولانیوم تاکنون باز نشده باقی ماندهاند، اما به لطف هوش مصنوعی، محتوای آنها اکنون در دسترس دانشمندان و باستانشناسان است. سه محقق با استفاده از هوش مصنوعی و پرتوهای ایکس با وضوح بالا، در سال ۲۰۲۳ بیش از ۲ هزار کاراکتر از این طومارها را رمزگشایی کردند. گمان میرود این طومارها متعلق به خانه پدرزن ژولیوس سزار باشند و شامل مجموعه بیسابقهای از اطلاعات درباره روم و یونان باستان میشوند.
برنت سیلز، استاد علوم کامپیوتر در دانشگاه کنتاکی که بیش از یک دهه است روی رمزگشایی این طومارها کار میکند، گفت: «هوش مصنوعی به ما کمک میکند خوانایی جوهر را تقویت کنیم. هوش مصنوعی بدون آسیب زدن به طومارها میتواند جوهر را تقطیر، متراکم و حروف ناخوانا را پررنگ کند.» این پروژه یکی از نمونههای قانعکننده از کاربرد رو به رشد هوش مصنوعی در اکتشافات علمی است. سیلز همچنین توضیح داد: «من به هوش مصنوعی به عنوان نوعی ابرقدرت فکر میکنم که شما را قادر میسازد چیزهایی را در دادهها ببینید که چشم انسان قابلیت دیدن آن را ندارد.»
۲) رمزگشایی از زبان طبیعت
هوش مصنوعی درک دانشمندان را از نحوه ارتباط حیوانات در اعماق اقیانوس ارتقا داده است. محققان میدانند صداهایی که از سوی نهنگها ایجاد میشود از نظر سرعت، ریتم و طول متفاوت است، اما آنچه حیوانات با این صداها میگویند برای گوش انسان یک راز باقی مانده است، با این حال هوش مصنوعی به دانشمندان کمک کرده است حدود ۹ هزار توالی صدای ضبط شده را تجزیه و تحلیل کنند که صدای تقریباً ۶۰نهنگ در دریای کارائیب را نشان میدهد. این پژوهش ممکن است روزی ارتباط انسان با حیوانات دریایی را ممکن کند، البته در حالی که هوش مصنوعی در شناسایی الگوها ماهر است، هنوز معنای این صداها را روشن نمیکند. گام بعدی این مطالعه، آزمایش تعاملی با نهنگها، همراه با مشاهدات رفتار نهنگهاست که میتواند بخش مهمی از کشف نحو توالی صداهای مختلف تولیدشده از سوی نهنگها باشد. این رویکرد میتواند برای صداهای حیوانات دیگر نیز اعمال شود.
۳) رمزگشایی از نمادهای مرموز صحرای «نازکا»ی پرو
در همین حال در خشکی، هوش مصنوعی اکنون در جستوجوی خطوط و نمادهای مرموز حک شده در زمین غبارآلود صحرای نازکای پرو است که باستانشناسان حدود یک قرن را صرف کشف و مستندسازی آن کردهاند. این خطوط پراکنده اغلب فقط از بالا قابل مشاهده هستند و طرحهای هندسی، پیکرههای انسانمانند و حتی شمایل یک نهنگ قاتل را به تصویر کشیدهاند. گروهی از محققان به سرپرستی ماساتو ساکای، استاد باستانشناسی در دانشگاه یاماگاتای ژاپن یک مدل هوش مصنوعی تشخیص اشیا را با تصاویری با وضوح بالا از ۴۳۰ نماد نازکا که در سال ۲۰۲۰ نقشهبرداری شدهاند، آموزش دادهاند. این تیم دقت مدل خود را در صحرای نازکا، بررسی مکانهای امیدوارکننده با پای پیاده و با استفاده از پهپادها آزمایش کردند. این هوش مصنوعی ۴۷ هزار مکان بالقوه از منطقه بیابانی را پیشنهاد کرد که ۶۲۹ کیلومتر مربع را پوشش میدهد. تیمی از باستانشناسان این پیشنهادات را غربال و رتبهبندی و هزارو۳۰۹ مکان با ظرفیت بالا را شناسایی کردند. بر اساس این مطالعه، برای هر ۳۶پیشنهاد ارائه شده از سوی مدل هوش مصنوعی، محققان یک نامزد امیدوارکننده را شناسایی کردند.
۴) رمزگشایی از دنیای کوچکمقیاسها
مدلهای هوش مصنوعی همچنین به محققان در درک زندگی در کوچکترین مقیاس کمک میکنند؛ رشتههایی از مولکولها که پروتئینها را تشکیل میدهند یا همان بلوکهای سازنده حیات. در حالی که پروتئینها تنها از حدود ۲۰ اسید آمینه ساخته میشوند، میتوانند به روشهای تقریباً بیپایانی ترکیب و خود را به شکل الگوهای بسیار پیچیده در فضای سهبعدی جمع شوند. این مواد به تشکیل سلولهای مو، پوست و بافت کمک میکنند. آنها دیانای را میخوانند، کپی و ترمیم و به حمل اکسیژن در خون کمک میکنند. برای دههها، رمزگشایی این ساختارهای سهبعدی یک تلاش چالشبرانگیز و زمانبر بوده است که شامل استفاده از آزمایشهای پیچیده و تکنیکی به نام کریستالوگرافی اشعه ایکس است.
با این حال، در سال ۲۰۱۸ یک ابزار مبتنی بر هوش مصنوعی به صحنه آمد. آخرین نسخه از پایگاه داده ساختار پروتئین آلفا فولد که از سوی دمیس حسابیس و جان جامپر در لندن توسعه یافته است، ساختار تقریباً تمام ۲۰۰میلیون پروتئین شناخته شده از توالی اسیدهای آمینه را پیشبینی میکند. این پایگاه داده که با تمام توالیهای اسید آمینه شناخته شده و ساختارهای پروتئینی به طور تجربی تعیین شده آموزشدیده است، همانند جستوجوی گوگل عمل میکند. این هوش مصنوعی با لمس یک دکمه به مدلهای پیشبینیشده پروتئینها دسترسی پیدا و پیشرفت در زیستشناسی بنیادی و سایر زمینههای مرتبط از جمله پزشکی را تسریع میکند. این ابزار از سوی حداقل ۲میلیون محقق در سراسر جهان استفاده شده است. یادگیری ماشینی در حال تسریع تلاشها برای جمعآوری هر نوع سلول در بدن انسان و کشف مولکولهایی است که به داروهای جدید تبدیل میشوند، از جمله نوعی آنتیبیوتیک که ممکن است علیه باکتریهای مقاوم به داروها عمل کند.
Authors: صاحبخبران - جدیدترین و آخرین اخبار ایران و جهان - علمی-فناوری