زرادخانه پتنتی اپل قدرتمند‌تر از همیشه: آیا اندروید ضعیف خواهد شد؟
احتمالا همگی شما نیز همانند من، با نگاهی مضطرب سطور مقاله "آینده اندروید در دستان اپل؛ همه در کما " که توسط دوستم خوبم آرش شیر خورشیدی نوشته بود را دنبال کردید. با تأیید پتنت‌های ۳۶۴ صفحه‌ای اپل در زمینه صفحات لمسی، این شرکت هم‌اکنون به زرادخانه بزرگ پتنتی مجهز شده است که پتانسیل تضعیف خیلی از رقبای خود را خواهد داشت. اندروید دوست‌داشتنی و سازندگان محصولات اندرویدی با چالشی فراتر از تمام مشکلات پیشین روبرو خواهند شد که نتیجه آن بر اکوسیستم بالغ اندروید تأثیر حیاتی خواهد داشت.
به‌نظر می‌رسد بررسی و تأیید کامل این پتنت‌ها چندین سال طول کشیده؛ چرا که از حوالی سال ۲۰۰۶ تا کنون، اپل تمام تلاش خود را برای حفظ حقوق نوآوری‌هایش صورت داده و اکنون توانسته آن‌ها را به‌طور کامل به ثمر بنشاند. نکته جالب آن است که اپل بارها از این پتنت بر علیه اچ‌تی‌سی، سامسونگ و حتی موتورولا در دادگاه استفاده کرده است. پتنت‌های مذکور که به عنوان پتنت‌های استیو جابز یاد می‌شوند، در سال ۲۰۱۲ مورد پذیرش سازمان علائم تجاری و پتنت‌های ایالات متحده آمریکا واقع نشدند.
اما اپل با مدیریت حساب شده توانست در بررسی دوباره، موافقت این سازمان دولتی را جلب نماید. این پتنت دقیقا یکی از پتنت‌هایی است که اپل از طریق ارائه آن به ITC امریکا، موفق شد مانع از فروش محصولات قدیمی سامسونگ شود.
با یک نگاه گذرا به محصولات هوشمند کنونی متوجه خواهیم شد که اکثر محصولاتی که به صفحات لمسی خازنی مجهز شده‌اند از صفحه‌کلید لمسی و ژست‌های چند لمسی ( همانند "pinch-to-zoom") به‌شکل گسترده در رابط کاربری خود استفاده می‌کنند. اما بیشتر از همه، سیستم‌عامل معروف و مجبوب اندروید خطر جدی از این جهت احساس می‌کند؛ چرا که استیو جابز بارها و بارها از دزدیده‌شدن نوآوری‌هایش توسط گوگل انتقاد کرده و از آرزوی خود نسبت به نابودی این سیستم‌عامل سخن گفته است. حقیقت این است که بی‌شک اپل از این پتنت مورد پذیرش برای فشار بر محصولات بزرگ اندرویدی استفاده خواهد کرد.
در سال ۲۰۰۷ اپل محصول انقلابی آیفون را معرفی کرد که شامل چندین پارامتر کلیدی برای موفقیت گسترده بود. آیفون اولین محصول هوشمند قابل حمل بود که از صفحه لمسی خازنی در کنار ژست‌های لمسی و چندانگشتی و صفحه‌کلید مجازی بهره می‌برد. صفحات لمسی خازنی به‌دلیل برتری‌های فراوانی که نسبت به صفحات لمسی مقاومتی داشتند، نقش بزرگی در حرکت محصولات هوشمند به سمت استفاده از نمایشگرهای بزرگ لمسی-خازنی ایفا کرد.
بدون هیچ تردید، اپل و تجاری سازی این فناوری، در کنار نوآوری‌های خاص نرم‌افزاری و سخت‌افزاری این شرکت، موجب گردید که این جهش عظیم در گوشی‌های قابل حمل پدیدار گردد. اپل استیوجابز که همیشه حساب‌شده و با جزئیات دیده شده گام بر‌می‌داشت، ریز به ریز رابط کاربری و نوآوری‌های سخت‌افزاری صورت پذیرفته را ثبت اختراع کرد تا امکان استفاده غیرمنصفانه دیگر شرکتها از ایده‌های این شرکت غیر ممکن گردد. اپل به‌قدری در ثبت پتنت‌های محصولات خود زیرکانه عمل کرد که حتی گوشه‌های گرد آیکون‌های رابط کاربری iOS نیز به ثبت رسید. هر چند به نظر نگارنده این سطور، بعضی از پتنت‌های ثبت‌شده این شرکت بیشتر از آن‌که معنادار و واقعی باشد، به یک انحصار طلبی غیرمنصفانه نزدیک است؛ اما خیلی دیگر از آن‌ها جزء حقوق به‌حق این شرکت به‌حساب می‌آیند. پتنت‌های جنجالی مورد بحث در این مقاله از جمله مواردی است که به‌حق مورد پذیرش قرار گرفته است.
آنچه که احتمالا در بدو کار پیش آید، منع فروش محصولات اندرویدی در بازار آمریکا خواهد بود. شاید برای شما این سئوال مهم پیش آمده باشد که چرا بازار آمریکا در این حد اهمیت دارد؟؟ هر چند که بعضی با بزرگ‌نمایی سعی در تصور نابود شدن اندروید دارند، ولی بازار آمریکا حقیقتا بزرگ‌ترین معیار برای موفقیت محصولات مرتبط با تکنولوژی است. شرکت‌هایی که قادر نباشند در این بازار محصولات خود را ارائه دهند با مشکلات عدیده‌ای روبرو می‌شوند؛ چرا که:
- برندسازی و اعتبار یک برند و یا یک محصول، بیشتر از تمامی بازارها در بازار آمریکا سنجیده می‌شود.
- زمانی که محصولی در بازار امریکا ارایه نشود آنچنان در دیگر بازارها شناخته نخواهد شد چرا که آمریکا قدرت رسانه‌ای عظیمی در جهان دارد.
- بیشتر خبرگزاری‌ها و سایت‌های خبری بر روی محصولات ارائه شده در این کشور زوم کرده و آن محصولات را مورد نقد و بررسی قرار می‌دهند.
- میزان فروش پرچمداران شرکتها در بازار آمریکا معمولا بیشتر از سایر کشورها است.
- بسیاری از مراکز اعتبارسنجی و تعیین پارامترهای مرتبط با محصول، بازار آمریکا و محصولات این شرکت را مورد بررسی قرار می‌دهند.
- مردم دنیا در خرید محصولات خود معمولا نیم نگاهی به موفقیت محصولات در بازار آمریکا دارند.
- و......
از همین رو می‌توانیم به اهمیت دو چندان این پتنت پی برده و حتی به این موضوع توجه داشته باشیم که این امکان وجود دارد که اپل این پتنت ثبت شده در آمریکا را سرآغازی برای ممنوعیت فروش محصولات اندرویدی در بازار دیگر کشورهای دنیا قرار دهد. در این بین سه کمپانی روبه رشد سامسونگ، ال‌جی و سونی با مشکلات نسبتا زیادی روبه‌رو خواهند شد. ولی این مهم را باید در نظر گرفت که اپل سابقا در دادگاه‌های چندین کشور از این پتنت بر علیه محصولات دیگر شرکتها استفاده کرده و موفقیت چندانی به‌دست نیاورده است.
به‌نظر می‌رسد سامسونگ عمده هدف اپل برای به‌اجرا گذاشتن ممنوعیت محصولات ناقض این پتنت‌ها باشد. سامسونگ که در کنار اندروید به یکی از رقبای گردن‌کلفت اپل تبدیل شده است، حالا بیشتر از همه به‌دلیل مشکلات پتنتی اندروید صدمه خواهد دید. عملا سامسونگ بیشتر از تمام اندرویدی‌ها در بازار آمریکا حضور فعال دارد و توانسته است بازار این کشور را در کنار اپل به یک بازار دوقطبی تبدیل کند. با همه این‌ها، سامسونگ گزینه‌های دیگری همانند توافق با اپل و پرداختن بخشی از میلیاردها دلار سود خود به این شرکت را پیش روی دارد. همچنین تایزن هنوز به‌عنوان یک اسلحه مخفی برای این شرکت بزرگ کره‌ای قلمداد می‌شود که در صورت لزوم می‌تواند مانع از فروپاشی بخشی از فعالیت‌‌های این شرکت بر روی سیستم‌عامل‌های متن‌باز شود.
سونی و ال‌جی نیز همانند سامسونگ ( بر خلاف اچ‌تی‌سی و مایکروسافت)، تاکنون تمایلی به توافق با اپل در این زمینه نشان نداده‌اند. از آنجا که ال‌جی به شدت بر روی حضور در بازار آمریکا سرمایه‌گذاری کرده است و سونی نیز شاهد روند پیشرفت سریعی در یک‌سال اخیر بوده است، هدف‌های بعدی اپل به‌شمار می‌روند.
فراگیری صفحات لمسی خازنی و استفاده از ژست‌های چند‌لمسی به‌قدری وسیع می‌باشد که تصور یافتن جایگزین مناسب یا حذف آن‌ها از رابط کاربری اندروید، سخت به نظر می‌رسد. همچنین مهاجرت به ویندوز‌فون نیز می‌تواند یکی از گزینه‌های نه‌چندان جدی باشد؛ چرا که این سیستم‌عامل نتوانسته‌است به‌قدر کافی انتظارات تولید‌کنندگان و مشتریان را برآورده سازد.
ساده‌انگاری است که بخواهیم اندروید و OEM های اندروید را تمام شده بدانیم چرا که پدر خلاق و قدرتمندی همانند گوگل برای توسعه آن سال‌ها تلاش کرده و به همین سادگی اجازه نابودی یکی از بزرگ‌ترین اکوسیستم‌های ابزارآلات هوشمند را نخواهد داد. در کنار گوگل، برزگ‌ترین سازندگان محصولات سخت‌افزاری قرار دارند که در کنار هم می‌توانند از شدت ضربات وارده به اکوسیستم اندروید بکاهند.
از دید کاربرانی مثل من و شما، پیگیری اپل در این زمینه منجر به انحصاری شدن هر چه بیشتر بازار خواهد شد و چه بسا در بازار آمریکا و تعدادی از کشورها، تنها محصولی همانند آیفون و لومیا حق حیات پیدا کنند. ولی در این بین ممکن است این امر منجر به نوآوری‌های بیشتری در سالیان بعد، از سوی سازندگان گردد؛ چرا که می‌توانند از صاحب اختیار بودن حقوق واقعی خود، سال‌های سال اطمینان خاطر داشته باشند.
در پایان امیدوارم گوگل زیرک، بتواند مشکلات خود را با اپل، یک‌دفعه برای همیشه حل کرده و مانع از رقم خوردن صدمه جدی به محبوب‌ترین سیستم‌عامل دنیای محصولات هوشمند شود. ما گیک‌ها نیز همچنان شاهد عرضه محصولات خلاقانه تکنولوژیکی از برندهای مختلف باشیم.