حذف «روغن» از رژیم غذایی یک اشتباه بزرگ است!
به گزارش خبرنگار ایمنا[1]، امروزه روغن‌ها یکی از پرچالش‌ترین موارد غذایی برای بشر هستند. روغن‌ها متشکل از تری گلیسیرید، مونوگلیسیرید و مقداری هم دی‌گلیسیرید هستند. این ماده غذایی در ترکیب اصلی اکثر غذاها وجود دارد و عطر و طعم بی‌نظیری را به دست‌پخت سرآشپزان هدیه می‌کند، اما در عصری که تناسب اندام اهمیت شایانی دارد مصرف روغن‌ها به عنوان دشمن اصلی لاغری یکی از دلهره‌آورترین مسائل در برنامه غذایی افراد است.
این امر باعث شده برخی افراد در رژیم‌های سخت و نادرست غذایی خود مصرف روغن و چربی را به کل حذف کنند، اما آیا این کار درست است؟ شاید مصرف بیش از اندازه این ماده غذایی پر چالش بشری به سلامتی بدن و تناسب اندام آسیب وارد کند، اما نباید فراموش کرد که بدن انسان برای ادامه حیات خود به تمامی مداد غذایی به میزان لازم نیاز دارد و حذف یک ماده به طور کامل می‌تواند آسیب‌های جبران ناپذیری را به همراه داشته باشد. مصرف چه روغن‌هایی برای بدن مضر است؟ بهترین جایگزین برای آنها در برنامه غذایی روزانه چیست؟ تا چه اندازه مجاز به مصرف روغن‌ها هستیم و … اینها همه سوالاتی هستند که شاید بارها آنها را پرسیده‌ایم، اما به جوابی نرسیده‌ایم.
در ادامه پاسخ تمامی این سوالات را که حاصل گفتگوی خبرنگار ایمنا[2] با فهیمه حقیقت دوست، عضو هیئت علمی پژوهشکده قلب و عروق اصفهان و دکترای تخصصی تغذیه است را خواهید خواند.
ایمنا[3]: آیا حذف کامل روغن‌ها از رژیم غذایی صحیح است؟
حقیقت‌دوست: خیر، چربی‌ها مانند یک تیغه دو لبه بوده و همان‌گونه که مصرف زیاد آنها می‌تواند برای سلامتی خطر آفرین باشد مصرف کم نیز عوارضی دارد. برخی از انواع چربی‌ها برای بدن ضروری بوده و چون بدن به تنهایی قادر به ساخت آنها نیست تنها راه تامین آنها مصرف مواد غذایی مناسب است؛ پس حذف روغن‌ها از رژیم غذایی به هیچ وجه توصیه نمی‌شود.
از آنجایی که مصرف روغن‌ها برای بدن ضرورت دارد و از طرفی سبب بهبود مزه و طعم غذا می‌شوند توصیه اکید بر این است که روغن‌های ناسالم (خطرآفرین برای سلامتی) را با روغن‌هایی که برای سلامتی مفیدند جایگزین کنیم.
ایمنا: استفاده بی رویه از روغن‌ها چه عوارضی را به همراه دارد؟
حقیقت‌دوست: روغن‌ها انرژی بیشتری نسبت به قندها و پروتئین‌ها دارند به علاوه تمایل بیشتری به ذخیره شدن در بدن تا سوختن دارند به همین جهت مصرف بیش از اندازه آنها می‌توانند موجب بروز چاقی، افزایش چربی خون و گرفتگی عروق شود که همه این موارد به نوبه خود با افزایش خطر ابتلا به بیماری‌های مختلف از جمله بیماری‌های قلبی همراه است.
ایمنا: آیا استفاده نادرست از چربی‌ها می‌تواند برای کودکان نیز خطرآفرین باشد؟
حقیقت‌دوست: بله، علاوه بر میزان مصرف چربی‌ها و روغن‌ها، مسئله مورد توجه نوع چربی‌های مصرفی است چراکه چربی‌های نامناسب می‌توانند قبل از اینکه در بدن سوخته و صرف تولید انرژی شوند اثر مخربی روی ژن‌های فرد داشته و سبب ایجاد تغییراتی در عملکرد طبیعی بدن شوند که به ضرر سلامتی است. این تغییرات محدودیت سنی ندارند و حتی در کودکان نیز امکان رخ دادن آنها وجود دارد. پس کودکان نیز لازم است که در مصرف روغن‌ها الگوی صحیحی داشته باشد.
ایمنا: حد مجاز مصرف چربی‌ها برای بیماران قلبی‌عروقی تا چه میزان است؟
حقیقت‌دوست: بیماران قلبی‌عروقی مانند سایر افراد می‌توانند در حد متعادل یعنی ۲۵ الی ۳۵ درصد از انرژی دریافتی خود در طول روز را از منابع روغنی تامین کنند در واقع تمام افراد باید بدانند در درجه اول نوع روغن مصرفی است که حائز اهمیت است و در درجه دوم مقدار روغن مصرفی اهمیت دارد.
ایمنا: روغن‌های سالم چه ویژگی‌هایی دارند؟
حقیقت‌دوست: در مورد روغن‌های پخت و پز از آنجا که لازم است روغن‌های امگا ۶ به امگا ۳ نسبت خاصی داشته باشند روغن‌هایی باید مصرف شوند که نسبت متعادل از هر دو را دارا هستند. مصرف روغن‌هایی که امگا ۶ زیاد و امگا ۳ کم دارند (مانند روغن ذرت) و یا بالعکس آن به تنهایی توصیه نمی‌شود. برخی دیگر از روغن‌ها مثل روغن زیتون نیز عمدتاً امگا ۹ بالایی دارند، اما امگا ۳ و امگا ۶ کمی دارند، این روغن‌ها به تنهایی نمی‌توانند نیاز فرد را تامین کنند و باید به صورت ترکیبی مصرف شوند.
ایمنا: شما مصرف چه روغن‌هایی را پیشنهاد می‌کنید؟
حقیقت‌دوست: روغن کانولا یا کلزا نسبت متعادلی از هر سه نوع چربی امگا ۳، امگا ۶ و امگا ۹ را دارند بنابراین بهترین انتخاب برای مصرف روزانه افراد هستند دقت کنید که روغن زیتون اگرچه بسیار مفید است، اما به تنهایی نمی‌تواند همه نیازهای فرد را تامین کند، اما مصرف آن در کنار روغن‌های مطرح شده برای بدن مفید است.
مصرف انواع کره مغزها و دانه‌ها مانند کره کنجد، کره فندق و کره بادام زمینی همچنین مصرف آجیل و دانه‌ها و تخمه‌ها افزون بر تامین چربی مورد نیاز بدن تاثیر به‌سزایی نیز در سلامت بدن انسان دارد. مصرف آووکادو و روغن‌هایی مانند آفتابگردان نیز از دیگر پیشنهادات بنده در این زمینه است.
ایمنا: مصرف کدام یک از چربی‌ها خطرآفرین است؟
حقیقت‌دوست: توصیه می‌شود از چربی‌هایی مانند کره، روغن نارگیل، روغن پالم، غذاهای فرآوری شده مثل کیک و کلوچه و شیرینی، غذای آماده و رستورانی، دنبه گوسفندی، چربی‌های گوشتی، پوست مرغ، گوشت‌های فرآوری شده مثل همبرگر سوسیس و کالباس، خامه و بستنی در برنامه غذایی روزانه افراد استفاده نشود.
به علاوه مقدار بسیار زیادی از اسیدهای چرب ترانس که شکلی از چربی‌های غیراشباع هستند در غذاهای سرخ شده، غذاهای فراوری شده، غذاهای آماده و رستورانی و یا روغن‌های جامد یافت می‌شود به همین دلیل مصرف این نوع غذاها برای سلامت بدن خطرآفرین است.
لازم به ذکر است مصرف چربی‌های حیوانی به هیچ وجه توصیه نمی‌شوند اگرچه یافته‌های اخیر مطالعات، نتایج متناقضی داشته‌اند، اما این مطالعات با محدودیت‌های زیادی همراه هستند و تنها تعداد کمی از افراد را بررسی کرده‌اند که نمی‌توان نتایج آنها را تعمیم داد بنابراین همچنان طبق توصیه‌های سازمان جهانی بهداشت لازم است که افراد از مصرف روغن‌ها و چربی‌های حیوانی تا حد امکان اجتناب کنند.
به گزارش ایمنا، امروزه نوع تغذیه در جامعه تحت تاثیر عوامل مختلفی نظیر شیوه‌های زندگی، عادت‌ها و رفتارهای فردی، فرهنگ، سطح درآمد و نیز تکنولوژی دیجیتال قرار گرفته است. در نتیجه این عوامل، یک تحول فرهنگی را در شیوه‌های تغذیه داریم که شیوع و افزایش چاقی، بیماری‌های قلبی عروقی، فشارخون و دیابت را در پی داشته است.
به دلیل استفاده از فضای مجازی، از جانب افراد غیرمتخصص یکسری اطلاعات غلط درمورد تغذیه سالم در جامعه رواج پیدا کرده که لازم است نسبت به آگاهی بخشی مردم درباره دریافت اطلاعات صحیح تغذیه‌ای اقدام نمود. هرم غذایی یک منبع استاندارد برای رعایت تغذیه است که در آن تمام گروه‌های غذایی ضروری گنجانده شده و باید مطابق با آن از تمام گروه‌های غذایی استفاده کرد.
نکته مهم در تغذیه غذایی حفظ و رعایت تعادل و تنوع است. یعنی نباید تصور کرد یک گروه غذایی از دیگر گروه‌ها مهم‌تر بوده و باید بیشتر استفاده شوند، بلکه باید طبق استانداردها و توصیه‌ها در حد تعادل نه کمتر و نه بیشتر از نیاز مورد استفاده قرار گیرند.
Authors: صاحب‌خبران - جدیدترین و آخرین اخبار ایران و جهان - علمی-فناوری