بررسی مزایا و معایب باریک‌سازی حاشیه‌ی نمایشگر در محصولات موبایل (بخش اول)

چه بخواهیم و چه نخواهیم، گوشی‌ها و تبلت‌های امروزی از نظر حاشیه‌ی دور صفحه نمایش رو به پیشرفت حرکت کرده‌اند. البته باید دید تعریف پیشرفت چیست و چرا کاهش حاشیه ممکن است خوب یا بد باشد. در بخش اول این مقاله به مزایای حاشیه‌ی کم و اشکالات نرم‌افزاری می‌پردازیم. در قسمت دوم  ازدیدگاه طراحی به بررسی مقاومت در برابر ضربه می‌پردازیم و راهکارهای جدید را مرور می‌کنیم.

همانطور که در مقدمه گفتیم، موضوع از دو جنبه قابل بررسی است. اولین بحث در رابطه با نحوه‌ی استفاده از گوشی و تبلت و نگه‌داشتن آن در دست است، چرا که برخورد تصادفی انگشت با صفحه نمایش گاهی دردسرساز می‌شود. جنبه‌ی دیگر، استحکام گوشی است که در سقوط ناگهانی، متوجه اهمیت بسیار زیاد آن می‌شویم، گاهی چه زود دیر می‌شود!

مزیت مهم: کاهش حاشیه یعنی افزایش اندازه‌ی نمایشگر

در سال 2013 اگر در نام یک مدل، واژه‌ی مینی را می‌دیدیم، تخمینی که از اندازه‌ی آن می‌زدیم، یک گوشی 4.3 اینچی بود، مثل گلکسی اس 4 مینی یا اچ‌تی‌سی وان مینی. اما اگر یک قدم به عقب برگردیم، S3 mini با نمایشگر 4 اینچی را می‌بینیم و حتی قبل از آن، S2 mini با نمایشگر 3.27 اینچی به عنوان یک مینی معرفی شده بود.

بدون افزایش اندازه‌ی گوشی هم می‌توان صفحه‌نمایش را بزرگ کرد

اینکه اندازه‌ی صفحه نمایش افزایش یابد برای برخی کاربردها یک مزیت است و برای بخشی دیگر، عیب. مخصوصاً اگر گوشی به اندازه‌ای بزرگ شود که به راحتی نتوان آن را تنها با یک دست نگه داشت. مسأله‌ی بهینه شدن سیستم عامل و اپلیکیشن‌های برای استفاده‌ی با یک دست، خود موضوع دیگری است. اما اگر بتوان نمایشگر را بزرگ کرد، بدون اینکه بدنه‌ی گوشی ارگونومی خوب خود را از دست بدهد چطور؟ این اتفاقی است که در سال‌های اخیر افتاده است.

بنابراین حاشیه‌ی باریک صفحه نمایش حکایت دیگری دارد که از Droid Razr M موتورولا در سال 2012 شروع شد.

وقتی موتورولا از جذابیت حاشیه‌ی باریک می‌گوید

محصولی که به قول موتورولا نمایشگر بدون حاشیه دارد. البته منظور موتورولا این نبوده که حاشیه به کلی حذف شده و به عبارتی صفحه نمایش Edge to Edge یا لب به لب بوده است. در واقع منظور موتورولا کاهش شدید حاشیه نمایشگر نسبت به طراحی‌های آن دوران بود که با ابتکار این شرکت تسریع شد و اگر کسی گوشه‌چشمی به آن داشت، بر آن شد که حاشیه‌ی صفحه نمایش محصولات خود را کاهش دهد.

سامسونگ که سیطره‌ی عجیبی بر بازار گوشی دارد، یکی از کمپانی‌هایی است که کاهش حاشیه را در دستور کار خود قرار داده و آن را به جد دنبال می‌کند. گلکسی اس 3 و گلکسی اس 4 از نظر ابعادی مشابه هستند و حتی S4 عرض کمتری دارد. اما در عین حال، نمایشگر 5 اینچی آن 0.2 اینچ بزرگ‌تر از نمایشگر 4.8 اینچی اس 3 است. این افزایش اندازه مدیون کاهش حاشیه است. تصویر زیر این موضوع را به‌خوبی نشان می‌دهد:

اما پس از موتورولا کدام کمپانی در این حرکت نسبتاً تازه جدیت بیشتری داشت؟ ال‌جی. در اینفوگرافی زیر مشاهده می‌کنید چند درصد مساحت جلوی گوشی‌های رایج، به صفحه نمایش اختصاص یافته است:

در دو ردیف اول نام اکثر کمپانی‌ها را می‌بینیم. فقط اپل و سونی در این جمع حضور ندارند که در آینده‌ی نزدیک آن دو هم رکورد 65 درصد را می‌شکنند چرا که گوشی‌های دو ردیف اول، حداقل روی قفسه‌ی فروشگاه‌ها و در ویترین مغازه‌ها، درخشان و زیبا به نظر می‌رسند.

ال‌جی با معرفی آپتیموس جی پرو در کنگره‌ی جهانی موبایل در سال 2013 به کاهش جدی حاشیه‌ی صفحه نمایش پرداخت. در جی2 و جی3 حتی دکمه‌ی فیزیکی خانه حذف شد تا رکوردی فراتر از تصور به دست آید.

البته گلکسی نوت 3 هم با کوچک‌تر شدن دکمه‌ی خانه، یکی از رکوردداران است.

ال‌جی از پیشگامان بزرگ کردن صفحه‌نمایش بدون افزایش سایز گوشی است که توانسته است رکورد 76 درصد رابشکند

ال‌جی جی2 با حاشیه‌ی 2.65 میلی‌متری تا چندی پیش، رتبه‌ی نخست را داشت. البته کمپانی کره‌ای دیگر یعنی Pantech در گوشی‌ معروف Vega Iron از حاشیه‌ی 2.4 میلی‌متری استفاده کرده است ولیکن جی2 یک محصول عمومی و بین‌المللی است و به همین علت بیشتر مورد توجه قرار گرفته و مثال یک گوشی با حاشیه‌های بسیار نازک شده است. هم‌اکنون بالاترین رتبه متعلق به گوشی زیبای ا جی3 است که صفحه نمایش 5.5 اینچی آن 76.4 درصد از سطح جلوی گوشی را پوشانده و با حاشیه‌ای به باریکی 1.15 میلی‌متر، فعلاً رقیبی را در کنار خود نمی‌بیند.

حاشیه‌ی کم و دردسرهای نرم‌افزاری

به موضوع اصلی برمی‌گردیم یعنی مشکل صفحه‌نمایش‌های که حاشیه‌ی کمی دارند و حتی در آینده، بدون حاشیه شدن آن‌ها هم دور از نظر نیست. طبیعتاً وقتی از یک گوشی بزرگ استفاده می‌کنیم که حاشیه‌ی دور صفحه نمایش آن کوچک است، احتمال برخورد کف دست و یا انگشتان با آن هم بیشتر می‌شود. البته منظورمان نوک انگشتان نیست بلکه بند انگشت است که با کناره‌‌های صفحه‌ی لمسی گوشی برخورد کرده و گاهی مزاحمت ایجاد می‌کند.

بی‌علت نیست که با کمی جست‌وجو، سر از طرحی مثل این درمی‌آوریم تا گوشی محکم و استوار روی دست قرار بگیرد و لمس تصادفی حاشیه‌ها، به مراتب کاهش یابد:

برای محکم نگه‌داشتن تبلت که سنگین‌تر از گوشی‌هاست، حاشیه‌ی بزرگ‌تر مفید واقع می‌شود

مشکل تبلت‌ها از این نظر جدی‌تر است چرا که برای نگه‌داشتن تبلت معمولاً با توجه به وزن‌ بیشتر آن، باید انگشت روی حاشیه‌ها قرار بگیرد. آیپد مینی اپل مصداقی از این معضل است. البته راه حلی که سال‌هاست در تاچ‌پد لپ‌تاپ‌ها برای نادیده گرفتن تماس مچ دست مورد استفاده قرار گرفته را در این تبلت هم می‌بینیم؛ اپل در iOS 6 قابلیت Palm Rejection یا نادیده گرفتن مچ دست را پیش‌بینی کرده تا بدین ترتیب مشکلی با تماس بی‌مورد انگشت وجود نداشته باشد. در این صورت هنگام استفاده از گوشی یا تبلت می‌توان با خیال راحت گوشه‌های صفحه را با انگشت گرفت. نرم‌افزار به صورت خودکار قادر است لمس هدفمند را از لمس سهوی تشخیص دهد.

احتمالاً اگر شما هم G Pad ال‌جی را با یک دست استفاده کنید، متوجه می‌شوید که نگه داشتن آن بدون لمس صفحه‌نمایش، کمی مشکل است:

اندروید هنوز قابلیتی به نام Finger Rejection که شاید نام مناسب‌تری برای ویژگی iOS 6 باشد را ندارد. لذا اگر یک گوشی هوشمند بدون حاشیه معرفی شود، احتمالاً افراد زیادی در استفاده از آن به مشکل برمی‌خورند. البته سازندگان بزرگ گوشی به راحتی می‌توانند چنین قابلیتی را به رام سفارشی شده‌ی خود اضافه کنند ولیکن اینکه عملکرد آن دقیق و خوب باشد، مسأله‌ای دیگریست. حتی کاری که اپل انجام داده هم دارای اشکالاتی است و تاکنون  راه حل کاملی به‌شمار نمی‌رود اما در آینده قطعاً پیشرفت بیشتری در این عرصه صورت خواهد گرفت.

در آینده شاید حاشیه‌ها عملکرد خاصی داشته باشند

موضوع دیگری که با توجه به جایگزینی قریب الوقوع صفحه‌نمایش‌های مسطح فعلی با نمایشگرهای منعطف مطرح می‌شود این است که شاید در آینده حاشیه‌های صفحه نمایش کاربرد متفاوتی داشته باشند. مثلاً طرح مفهومی سامسونگ که در تصویر زیر نشان داده شده و YOUM نام دارد را در نظر بگیرید:

ممکن است در آینده کناره‌های بدنه با بخشی از صفحه نمایش پوشیده شود و آیکن‌ها یا ژست‌های حرکتی خاصی برای استفاده از گوشی معرفی شود. مثلاً کشیدن انگشت روی ضلع راست، برای کم یا زیاد کردن صدا یا برای بزرگ‌نمایی بیشتر و کمتر. احتمالات بسیار زیاد هستند و باید منتظر تغییرات طراحی سازندگان خلاق گوشی و تبلت باشیم. کافی است یکی از سازندگان ایده‌های موجود را عملی کند تا بقیه وارد گود شوند و طیف وسیعی از استفاده‌ها را شاهد باشیم.

در بخش بعدی این مقاله، مسأله‌ی استحکام صفحه‌نمایش را مورد بررسی قرار می‌دهیم اما تا اینجای کار، نظر شما در مورد باریک شدن حاشیه نمایشگر چیست؟ آیا با پیش‌بینی تمهیدات نرم‌افزاری توسط سازندگان سیستم عامل‌های موبایل، مشکلی در استفاده از گوشی‌ها و تبلت‌های کم‌حاشیه نخواهیم داشت؟