برازوکا پشت نقوش رنگارنگ خود چه چیز‌هایی پنهان کرده است؟

برازوکا، توپی است به قطر 22 سانتی‌متر که برای یک ماه، کره‌ی خاکی به حول محور آن خواهد چرخید. همانطور که پیش‌تر نیز در زومیت خواندید، آدیداس که یکی از اسپانسرهای جام‌جهانی فوتبال و فیفا است، در این توپ از آخرین یافته‌های خوب برای بهبود تجربه‌ی بازی فوتبال بهره گرفته است. این توپ دوازدهمین نمونه‌ توپی است که کمپانی آلمانی برای جام‌جهانی به تولید رسانده است.

آدیداس برای جام‌جهانی آفریقای‌جنوبی، جابولانی را روانه‌ی این مسابقات کرد که با انتقادات بسیاری متوجه شد؛ بطوریکه آزمایش‌های انجام شده روی این توپ توسط متخصصان علم آئرودینامیک ناسا نیز غیرقابل پیش‌بینی بودن این توپ‌ها را پس از رسیدن به یک سرعت مشخص، ثابت کرد. دروزاه‌بانان از جمله‌ی بزرگ‌ترین منتقدان جابولانی بودند؛ بطوریکه جان‌لوئیجی بوفون، دروازه‌بان نام‌آشنای ایتالیا، این توپ را غیرقابل پیش‌بینی خوانده بود. این در حالی است که مهاجمان جابولانی را دوست داشتند؛ بطوریکه لوئیس‌فابیانو، مهاجم تیم ملی برزیل، این توپ را بصورت فوق‌العاده‌ای طبیعی خوانده است.

آدیداس اعلام کرده است که برازوکا از نظر دقت و صحت بسیار بهتر و دقیق‌تر شده است. ماتیاس‌مِکینگ مدیر بخش فوتبال آدیداس در این مورد چنین اظهار‌نظر کرده است:

با انجام آزمایش‌های بی‌شمار در مورد روند تغییر مسیر توپ، به این نتیجه رسیده‌ایم که برازوکا همچون جابولانی غیرطبیعی حرکت نکرده و درصد انحرافات در این توپ بسیار محدود و حتی قابل چشم‌پوشی است.

براساس اطلاعاتی که توسط متخصصان علم آئرودینامیک عنوان شده، انتظار می‌رود سه‌فاکتور اساسی، برازوکا را تحت‌تأثیر قرار دهد. یکی از مهم‌ترین فاکتورها، سختی و ثبات توپ است. اما سختی توپ به چه معنا است؟ در صورتی که یکی از علاقمندان به بازی فوتبال باشید، در زمان بازی فوتبال حالتی از توپ را پس از نواخته‌شدن ضربه مشاهده کرده‌اید که طی آن توپ در حال پرواز دارای چرخشی نیست یا چرخش آن بسیار کم است؛ اما توپ در این حال در حال لرزش به مسیر خود ادامه می‌دهد. دانشمندان این مرحله را Knucking Effect می‌نامند. توپ زمانی به این مرحله می‌رسد که ضربه‌ای مناسب، سرعت آن را به حدی برساند که توپ شروع به لرزش کند.

همانطور که گفتیم توپ زمانی به این مرحله می‌رسد که ضربه‌ای قدرتمند توپ را با سرعت بالایی به پرواز درآورد. زمانی که توپی با سطح صاف و صیقلی در حال پرواز با سرعت بالایی باشد، باد تحت‌تأثیر شیارهای روی آن قرار گرفته و الگوی نامتقارنی از باد ایجاد می‌شود که ماحصل آن ایجاد حالت لرزش در توپ است.

اما زمان چرخش توپ چه اتفاقی می‌افتد؟ زمانی که توپ به شدت در حال چرخش است، وارد حالت Magnus می‌شود که نتیجه‌ی آن تغییر حالت توپ و منحنی‌شدن آن است. چرخش توپ حاصل از وارد‌آمدن ضربه‌ی جانبی به توپ است که باعث طی مسیری منحنی‌وار یا اصطلاحاً کات‌دار توسط توپ می‌شود که غالباً برای عبور دادن توپ از سد دیوار دفاعی در زمان نواختن ضربات ایستگاهی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

اماچرا جابولانی غیرقابل پیش‌بینی بود؟ سطح صاف توپ در مقایسه با برازوکا و قرارگفتن در حالت لرزش یا Knucking، منجر به غیرقابل پیش‌بینی شدن مسیر توپ می‌شود. این اطلاعات حاصل آزمایش‌های انجام شده توسط مهندسان و متخصصان آژانس فضایی ایالات متحده است.

پیش از این و در جام‌های جهانی قدیمی‌تر، شاهد استفاده از توپ‌های ۳۲ تکه بودیم که حد نهایی سرعت برای رسیدن به حالت Knucking در آن‌ها 48 کیلومتر در ساعت است. با صیقلی‎شدن و صاف‌شدن هرچه بیشتر سطح توپ مورد استفاده در مسابقات، بیشینه سرعت مورد نیاز برای رسیدن به حالت Knucking نیز افزایش می‌یابد.

سطح توپ برازوکا بسیار سخت‌تر است که به‌واسطه‌ی استفاده از نقوش برجسته‌ی روی آن حاصل شده است که در مورد حفظ آئرودینامیک توپ نیز نقش عمده‌ای دارد.

اما اصلی‌ترین ویژگی که نقش عمده‌ای روی توپ دارد، شیارهای موجود روی توپ است. شیارها نقش عمده‌ای در تعیین سختی توپ دارند. برازوکا از 6 تکه تشکیل شده ست که بصورت حرارتی به یکدیگر متصل شده‌اند. تکه‌های مورد استفاده برای برازوکا از جابولانی با 8 تکه، Teamgist با 14 تکه یا نمونه‌های ۳۲ تکه‌ی قدیمی، بسیار کمتر است. براساس اطلاعات ارائه شده توسط کمپانی آدیداس، استفاده از تعداد تکه‌های کمتر در یک توپ، منجر به پایداری بیشتر و پرواز بهتر توپ برفراز آسمان می‌شود.

استفاده از تکه‌های کمتر یقیناً باعث افزایش سطح صاف و صیقلی توپ می‌شود‌؛ اما آدیداس با استفاده از راهکارهای دیگری منجر به افزایش این فاکتور سختی برای توپ شده است. اما راهکار مورد استفاده برای حل مشکل صاف‌بودن توپ در عین استفاده از تکه‌های کمتر چیست؟ با بررسی عمق شیارهای توپ پرانتقاد جابولانی، می‌توان به این نتیجه رسید که آدیداس با عمق بخشیدن به شیار‌های برازوکا این مشکل را حل کرده است. عمق شیار توپ جابولانی 0.48 میلی‌متر است که در مقایسه با عمق برازوکا به اندازه‌ی 1.56 میلی‌متر، نشان از تغییرات گسترده در این توپ دارد.

همچنین مجموع طول برجستگی‌های روی برازوکا 327 سانتی‌متر است که در مقایسه با جابولانی شاهد رشد فزاینده‌ای است. براساس محاسبات انجام شده مجموع طول برجستگی‌های جابولانی برابر 203 سانتی‌متر است که نشان از پی‌بردن آدیداس به مشکلات توپ جابولانی و سعی در جبران مسائل و مشکلات موجود دارد که آن را بیشتر شبیه توپ‌های سنتی کرده است.

توپ‌هایی با ساختار سخت می‌توانند مسافت بسیار بیشتری را در مقایسه با توپ‌های صاف و صیقلی طی کنند؛ بهترین مثال برای چنین توپ‌های نمونه‌های مورد استفاده در گلف و تنیس است که با استفاده از پوشش پرز دار و سطح غیرصاف، می‌توانند مسافت‌های بسیار طولانی‌‌تری را طی کنند.

اما نتیجه‌گیری در مورد این تغییرات چیست؟ براساس گفته‌ی کارشناسان، برازوکا عملکرد مشابه توپ‌های ۳۲ تکه‌ی سنتی خواهد داشت و در نتیجه شاهد انتقادات کمتری در مقایسه‌ها با دوره‌های اخیر برگزاری جام‌جهانی خواهیم بود. نتیجه‌ی استفاده از شیارها و تغییرات در عمق شیار توپ منتج به پایداری بیشتر در سرعت‌های بالا برای توپ است.

هرچند سرعت دسترسی به حالت Knucking کاهش یافته است، اما به‌دلیل وجود شیارها و برجستگی‌های روی توپ شاهد پایداری بیشتر توپ و عدم تکرار حالت ناپایداری در توپ بصورت متوالی خواهیم بود که می‌تواند باب طبع دروازه‌بانان باشد که مشکلات عدیده‌ای را در مقابل توپ‌های ناپایدار و غیرقابل پیش‌بینی دارند.